HLT.vn - iDiaLy.com - DiaLy.edu.vn
Tài liệu chuyên sâu bồi dưỡng HSG Địa Lý 11- MỘT SỐ VẤN ĐỀ MANG TÍNH TOÀN CẦU
Admin: Tài trợ bởi: HLT.vn - Cung cấp cà phê và máy cà phê - 05/10/2021
MỘT SỐ VẤN ĐỀ MANG TÍNH TOÀN CẦU
Câu 1: Nêu những thách thức toàn cầu mà hiện nay nhân loại đang phải đối mặt
Trả lời
Những thạch thức toàn cầu mà hiện nay nhân loại đang phải đối mặt:
- Vấn đề về dân số:
+ Bùng nổ dân số ở các nước đang phát triển
+ Già hóa dân số ở các nước phát triển
- Vấn đề về môi trường:
+ Biến đổi khí hậu toàn cầu
+ Ô nhiễm nguồn nước ngọt, biển và đại dương
+ Sự suy giảm đa dạng sinh học
- Các vấn đề khác:
+ Xung đột sắc tộc, tôn giáo và nạn khủng bố
+ Các hoạt động kinh tế ngầm (buôn lậu vũ khí, rửa tiền…), tội phạm liên quan đến sản xuất, vận chuyển và buôn bán ma túy, …
Câu 2: Một trong những vấn đề xã hội mang tính cấp thiết cần giải quyết của từng nhóm nước hiện nay là gì? Tại sao? Hướng giải quyết các vấn đề đó như thế nào?
Trả lời
a) Vấn đề xã hội mang tính cấp thiết cần giải quyết của từng nhóm nước:
- Đối với các nước đang phát triển: vấn đề về dân số
- Đối với các nước phát triển: vấn đề vê tài nguyên và môi trường
b) Giải thích:
* Đối với các nước đang phát triển:
- Tỉ trọng dân số so với thế giới rất lớn: chiếm khoảng 80 % dân số của thế giới.
- Tốc độ phát triển dân số rất nhanh: chiếm khoảng 95% số dân gia tăng hàng năm của thế giới. Tỉ lệ gia tăng tự nhiên trung bình năm của các nước này trong giai đoạn 1995 – 2000 là 1,7%, giai đoạn 2001 – 2005 là 1,5%.
- Kinh tế chậm phát triển
- Hậu quả:
+ Gây sức ép rất lớn tới phát triển kinh tế và tái sản xuất mở rộng
+ Nảy sinh nhiều vấn đề xã hội cần giải quyết: y tế, giáo dục, việc làm…
+ Chất lượng cuộc sống của người dân thấp, khó cải thiện
* Đối với các nước phát triển:
- Công nghiệp phát triển, các chất thải của sản xuất công nghiệp nhiều.
- Quá trình đô thị hóa phát triển mạnh, rác thải sinh hoạt nhiều.
- Nhu cầu sử dụng nguyên – nhiên liệu rất lớn, khai thác và tác động mạn tới môi trường tự nhiên.
- Hậu quả:
+ Làm cho môi trường bị ô nhiễm
+ Tài nguyên thiên nhiên bị cạn kiệt
(Chú ý: cần có số liệu chứng minh)
c) Hướng giải quyết:
- Đối với các nước đang phát triển:
+ Giảm tỉ lệ gia tăng dân số bằng việc thực hiện tốt kế hoạch hóa dân số và kế hoạch hóa gia đình
+ Đẩy mạnh việc phát triển kinh tế
+ Giải quyết tốt các vấn đề xã hội để nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân
- Đối với các nước phát triển
+ Tăng cường sử dụng nguyên liệu và nhiên liệu sạch để hạn chế tới mức tối đa các chất thải và sự tác động vào môi trường tự nhiên
+ Xử lí triệt để các chất thải sản xuất và chất thải sinh hoạt để giảm thiểu ô nhiễm môi trường
Câu 3: Hãy chứng minh rằng: sự bùng nổ dân số trên thế giới diễn ra chủ yếu ở nhóm nước đang phát triển. Sự bùng nổ dân số trên thế giới dẫn tới hậu quả gì về KT – XH – MT
Trả lời
a) Chứng minh:
- Dân số thế giới tăng nhanh, nhất là từ nửa sau thế kỉ XX gây ra sự bùng nổ dân số.. Hiện nay trung bình mỗi năm dân số thế giới tăng trung bình 80 triệu người . Sự bùng nổ này diễn ra chủ yếu ở các nước đang phát triển, vì:
- Các nước đang phát triển chiếm khoảng 80% dân số và 95% số dân gia tăng hàng năm của thế giới.
- Tỉ lệ gia tăng tự nhiên của các nước trên thế giới qua các năm liên tục giảm nhưng tỉ lệ gia tăng tự nhiên của nhóm nước đang phát triển giảm chậm hơn và luôn có tỉ lệ gia tăng tự nhiên cao hơn nhóm nước phát triển. Do vậy, sự chênh lệch về tỉ lệ gia tăng tự nhiên của nhóm nước đang phát triển so với nhóm nước phát triển vẫn còn lớn. (Ví dụ: giai đoạn 2001 – 2005 tỉ lệ gia tăng tự nhiên của nhóm nước đang phát triển là 1,5%; còn nhóm nước phát triển là 0,1%; chênh lệch tới 1,4%).
b) Hậu quả của sự bùng nổ dân số trên thế giới:
Dân số thế giới tăng nhanh, đặc biệt diễn ra ở nhóm nước đang phát triển mà phần lớn các nước này có trình độ phát triển Kt – Xh còn thấp nên gây sức ép lớn tới KT – XH – MT
- Đối với KT:
+ Hạn chế tốc độ tăng trưởng KT
+ Nhu cầu tiêu dùng lớn, hạn chế việc tích lũy tái sản xuất mở rộng của nền KT
- Đối với XH:
+ Gây sức ép cho giáo dục, y tế, việc làm
+ Thu nhập và mức sống dân cư thấp
- Đối với môi trường:
+ Cạn kiệt tài nguyên
+ Ô nhiễm môi trường
+ Khó khăn trong việc phát triển bền vững
iDiaLy.com
Câu 4: Tại sao nói sự bùng nổ dân số diễn ra chủ yếu ở các nước đang phát triển còn sự già hóa dân số lại diễn ra chủ yếu ở nhóm nước phát triển?
Trả lời
a) Sự bùng nổ dân số diễn ra chủ yếu ở các nước đang phát triển vì:
- Các nước này chiếm tới 80% dân số và 95% số dân gia tăng hàng năm của thế giới
- Giai đoạn 2001 – 2005, tỉ suất gia tăng tự nhiên trung bình của thế giới là 1,2%, của nhóm nước phát triển là 0,1%, còn ở các nước đang phát triển là 1,5%.
b) Sự già hóa dân số diễn ra chủ yếu ở các nước phát triển vì:
- Giai đoạn 2000 – 2005, dân số trong độ tuổi từ 0 đến 14 của nhóm nước phát triển là 17%, ít hơn 15% so với nhóm nước đang phát triển.
- Nhưng dân số trong độ tuổi 65 trở lên là 15%, lớn hơn 10% so với nhóm nước đang phát triển.
- Số người cao tuổi tập trung nhiều nhất ở Tây Âu, chủ yếu là các nước phát triển.
Câu 5: Hiện tượng bùng nổ dân số và già hóa dân số tác động như thế nào đến phát triển kinh tế và cải thiện chất lượng cuộc sống?
Trả lời
- Già hóa dân số làm giảm số người lao động tham gia làm ra của cải vật chất và phục vụ xã hội.
- Bùng nổ dân số thường xảy ra ở các nước đang phát triển, dẫn đến dân số tăng nhanh, tỉ lệ người trẻ tuổi tăng đòi hỏi phải phát triển y tế, giáo dục, trong khi tốc độ tăng trưởng kinh tế hạn chế nên không đáp ứng được. Người lao động không được đào tạo nên ít lao động có chất lượng để phát triển kinh tế.
Câu 6: Tại sao nói cơ cấu dân số Việt Nam trong giai đoạn hiện nay là “cơ cấu dân số vàng”. Cơ hội và thách thức của cơ cấu dân số vàng đối với sự phát triển KT – XH nước ta là gì?
Trả lời
a) VN hiện nay đang có cơ cấu dân số vàng vì có tỉ lệ người trong độ tuổi lao động cao hơn tỉ lệ người phụ thuộc.
Năm 2009, dân số nước ta là 85,78 triệu người, trong đó có 55 triệu người trong độ tuổi lao động (chiếm 64,11% dân số), còn dân số phụ thuộc chỉ chiếm 35,89%
b) Ảnh hưởng của cơ cấu dân số vàng:
- Cơ hội:
+ Có nguồn lao động dồi dào
+ Thị trường tiêu thụ rộng lớn
- Thách thức:
+ Giải quyết việc làm
+ Sức ép về y tế, giáo dục, tài nguyên và môi trường
+ Trình độ lao động chưa cao
+ Giải quyết vấn đề phúc lợi xã hội sau khi bước qua thời kỳ dân số vàng.
Câu 7: Hiện trạng, nguyên nhân, hậu quả, giải pháp của vấn đề biến đổi khí hậu toàn cầu.
Trả lời
a) Hiện trạng:
- Nhiệt độ trái đất trăng lên: 100 năm tăng 0,60C (dự báo bước vào năm 2100, nhiệt độ trái đất sẽ tăng thêm từ 1,40C đến 5,80C)
- Mưa a xit ở nhiều nơi
b) Nguyên nhân:
Lượng CO2 và các khí thải trong bầu khí quyển ngày càng cao
c) Hậu quả:
- Băng tan ở 2 cực, gây ngập lụt
- Thiên tai bất thường
- Ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường sống của con người
d) Giải pháp:
Giảm lượng khí thải trong sản xuất công nghiệp, trong sinh hoạt và giao thông
iDiaLy.com
Câu 8: Trái đất nóng dần lên sẽ gây ra những thiệt hại gì?
Trả lời
- Nhiệt độ tăng làm băng tan ở 2 cực, khiến cho:
+ Nước biển dâng cao hơn từ 0,2 – 0,9 m, làm nhấn chìm một số hòn đảo nhỏ ở TBD, làm ngập lụt các vùng đất thấp ven biển, nhiều diện tích đất canh tác ở các đồng bằng châu thổ màu mỡ sẽ bị ngập dưới mực nước biển.
+ Làm thay đổi các dong hải lưu lớn tại ĐTD và mất đi một khối lượng khí nóng do các dòng hải lưu mang lại, nhiệt độ trung bình của châu Âu có thể giảm từ 50C - 100C
+ Nguồn tài nguyên thiên nhiên bị cạn kiệt, nhiều động thực vật bị tuyệt chủng, gây mất cân bằng sinh thái.
+ Cháy rừng nhiều hơn
+ Gây khó khăn trong việc xây dựng nhà cửa, sân bay, đặt đường ống dẫn dầu…
- Tình trạng sa mạc hóa, đại hạn hán, lũ lụt xảy ra trên diện rộng làm cho diện tích trồng trọt bị thu hẹp, mùa màng thất bát.
Câu 9: Tại sao biến đổi khí hậu trở thành vấn đề cấp bách hiện nay? Việt Nam nỗ lực như thế nào đối với việc chống biến đổi khí hậu toàn cầu?
Trả lời
a) Biến đổi khí hậu toàn cầu trở thành vấn đề cấp bách bởi vì:
- Sự thay đổi khí hậu dang diễn ra với tốc độ nhanh chưa từng có bởi một khối lượng khổng lồ khí CO2, CH4 và các khí khác gây hậu quả nghiêm trọng
- Ảnh hưởng đến sức khỏe con người như: gây ung thư da, mù mắt…
- Ảnh hưởng đến mùa màng, sinh vật: nghề làm muối bị mất mùa, dịch bệnh hại cây trồng vật nuôi…
- Băng tan gây ngập lụt, mất đất nông nghiệp, đe dọa thiếu lương thực
- Nhiều thiên tai nghiệm trọng xảy ra không theo một quy luật nào cả (bão, lụt…)
- Mưa a xit ảnh hưởng đến tài nguyên đất, nước, các công trình xây dựng…
b) Nỗ lực của Việt Nam chống biến đổi khí hậu toàn cầu:
- Việt Nam là một trong những nước có Chương trình mục tiêu quốc gia chống biến đổi khí hậu sớm nhất (từ tháng 12, năm 2008). Đây là cơ sở để nước ta có những hành động ứng phó với biến đổi khí hậu.
- Nghiên cứu, xây dựng luật phòng chống thiên tai, ban hành các chính sách cứu trợ thiên tai cho từng vùng.
- Khuyến khích các hoạt động khoa học công nghệ, thu hút đầu tư, hợp tác quốc tế, huy động nguồn lực… cho lĩnh vực phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai. Việt Nam đặt mục tiêu từ nay đến 2015 sẽ vận động được nguồn tài trợ 3 – 5 tỉ USD chống biến đổi khí hậu.
- Lập quy hoạch, kế hoạch, phân vùng, đánh giá nguy cơ rủi ro thiên tai.
- Nâng cao nhận thức của cộng đồng về vấn đề biến đổi khí hậu
- Sắp tới, kế hoạch chống biến đổi khí hậu của nước ta sẽ tập trung vào 5 vấn đề lớn:
+ Khẩn trương xây dựng và gia cố hệ thống đê biển, quai đê ở ĐBSCL.
+ Chú trọng đến rừng đầu nguồn, rừng phòng hộ, đặc biệt là rừng ngập mặn có tác dụng tiêu lực sóng biển, giảm bão lũ
+ Phòng chống triều cường tại các tỉnh phía Nam
+ Đưa ra đề án chống biến đổi khí hậu tại ĐBSCL
+ Hoàn thiện hệ thống quan trắc, đo đạc, dự báo thời tiết.
Câu 10: Nêu những biểu hiện cụ thể của vấn đề biến đổi khí hậu ở nước ta
Trả lời
Biểu hiện:
- Số cơn bão ngày càng nhiều, cường độ bão càng mạnh
- Mưa nhiều gây lũ quét ở vùng trung du và miền múi
- Thời tiết biến đổi thất thường, lũ lụt hạn hán ngày càng diễn biến phức tạp
- Đe dọa sạt lở đất các vùng ven sông, ven biển
- Xâm nhập mặn ngày càng sâu vào đất liền ở các đồng bằng
- Có nguy cơ thu hẹp diện tích đồng bằng ven biển
- Suy thoái các nguồn tài nguyên (đất, nước, sinh vật..)
- Ảnh hưởng tới sức khỏe người dân.
Ví dụ cụ thể: trong năm 2011 vừa qua, xay ra trận lũ lụt nghiêm trọng ở ĐBSCL (từ cuối tháng 10 – tháng 11). Đây là trận lũ lớn nhất trong 1 thập kỉ qua, gây thiệt hại nặng nề cho ngươì và của.
Câu 11: Bảo vệ môi trường là vấn đề sống còn của nhân loại.
a. Bằng hiểu biết của mình, em hãy làm rõ nhận định trên
b. Liên hệ vấn đề chủ yếu về bảo vệ môi trường ở nước ta.
c. Nêu các nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược quốc gia về bảo vệ môi trường ở nước ta.
Trả lời
a) Bảo vệ môi trường là vấn đề sống còn của nhân loại vì:
- Vai trò của môi trường: môi trường là ngôi nhà chung của tất cả mọi nguười, trong đó con người tồn tại và phát triển. Cuộc sống của mỗi con người có liên hệ mật thiết với môi trường. Con người là một thành phần của môi trường, không thể sống tách rời môi trường. Một môi trường phát triển bền vững là điều kiện lí tưởng cho con người và ngược lại.
- Thực trạng ô nhiễm môi trường hiện nay trên thế giới:
+ Ở các nước đang phát triển: Việc khai thác bừa bãi các nguồn lợi tự nhiên với nhiều phương tiện hủy diệt đã làm cạn kiệt tài nguyên và ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường. Điều đó làm cho cuộc sống của họ càng thêm nghèo khổ. Bảo vệ môi trường không tách rời với cuộc đấu tranh xóa đói giảm nghèo.
+ Ở các nước phát triển: Sự phát triển của nền kinh tế làm tăng sử dụng các chất CFC với tốc độ và khối lượng lớn, tăng lượng khí thải và chất thải từ các ngành kinh tế là nguyên nhân chính làm thủng tần ô dôn, gây hiệu ứng nhà kính.
- Hậu quả của ô nhiễm môi trường: Quy mô ô nhiễm môi trường không giới hạn phạm vi ở từng quốc gia mà trên phạm vi cả thế giới. Hậu quả của hiện tượng này gây nên: cạn kiệt nguồn tài nguyên, khí hậu biến động thất thường, tan băng ở 2 cực, gây mưa a xít…đe dọa trực tiếp đến sự phát triển của ngành kinh tế và sức khỏe con người.
b) Liên hệ vấn đề bảo vệ môi trường ở Việt Nam
Có 2 vấn đề quan trọng nhất trong bảo vệ môi trường ở nước ta là:
- Tình trạng mất cân bằng sinh thái môi trường: Biểu hiện ở sự gia tăng các thiên tai (bão, lũ, hạn hán…) và sự biến đổi thất thường về khí hậu, thời tiết.
- Tình trạng ô nhiễm môi trường: ô nhiễm môi trường nước, không khí và đất đã trở thành vấn đề quan trọng ở các thành phố lớn, các khu công nghiệp, các khu động dân cư và mốt ố vùng cửa sông, ven biển.
c) Các nhiệm vụ chủ yếu trong Chiến lược quốc gia về bảo vệ TN và MT ở nước ta:
- Duy trì các quá trình sinh thái chủ yếu và các hệ thống sống ý nghĩa quyết định đến đời sống con người.
- Đảm bảo sự giàu có của đất nước về nguồn gen và các loại nuôi trồng cũng như các loài hoang dại có liên quan đến lợi ích lâu dài của nhân dân Việt Nam và của nhân loại.
- Đảm bảo việc sử dụng hợp lí các nguồn tài nguyên tự nhiên, điều khiển việc sử dụng trong giới hạn có thể phục hồi được.
- Đảm bảo chất lượng môi trường phù hợp với yêu cầu đời sống ủa con người.
- Phấn đấu đạt trạng thái ổn định dân số ở mức cân bằng với khả năng sử dụng hợp lí tài nguyên
- Ngăn ngừa ô nhiễm môi trường kiểm soát và cải tạo môi trường
Câu 12: Tại sao khắp nơi trên thế giới đều có hoạt động bảo vệ môi trường. Ở các nước đang phát triển vấn đề bảo vệ môi trường và xóa đói giảm nghèo có liên quan với nhau như thế nào? Kể tên một số loài động vật ở nước ta có nguy cơ tuyệt chủng hoặc còn rất ít.
Trả lời
a) Khắp nơi trên thế giới đều có hoạt động bảo vệ môi trường vì:
- Bảo vệ môi trường là vấn đề sống còn của nhân loại
- Môi trường là ngôi nhà chung của tất cả muôn loài, trong đó con người tồn tại và phát triển
- Cuộc sống của mỗi người có liên quan mật thiết với môi trường
- Cong người là một thành phần của môi trường, không thể tách rời môi trường
- Môi trường phát triển bền vững là điều kiện lí tưởng cho con người sinh sống
B) Ở các nước đang phát triển, vấn đề bảo vệ môi trường và xóa đói giảm nghèo có liên quan với nhau
- Ở các nước đang phát triển, cuộc sống của một bộ phận lớn dân cư gắn chặt với việc khai thác trực tiếp nguồn lợi tự nhiên.
- Việc khai thác bừa bãi với nhiều phương tiện hủy diệt đã làm cạn kiệt tài nguyên và ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường
- Với những điều kiện đó đã làm cho cuộc sống của họ ngày càng đói khổ
- Để giảm nghèo cho họ trên cơ sở vẫn sống dựa vào nguồn tài nguyên thiên nhiên tại chỗ càn phải có những biện pháp cụ thể, kịp thời
- Muốn bảo vệ môi trường, không thể tách rời cuộc đấu tranh xóa đói giảm nghèo
c) Một số loài động vật ở nước ta đang có nguy cơ tuyệt chủng hoặc còn lại rất ít :
- Một số loài động vật hầu như đã bị tuyệt chủng: tê giác 2 sừng, heo vòi, vượn tay trắng, cầy nước, …
- Một số loài có số lượng còn quá ít, nguy cơ tuyệt chủng:
+ Hổ, tế giác 1 sừng, bò xám, bò rừng, bò tót, hươu vàng
+ Hạc cổ trắng, gà lôi lam mào đen, công, trĩ, rùa
Câu 13: Những hiểu biết về hội nghị biến đổi khí hậu tại Copenhaghen (Đan Mạch)
Trả lời
a) Hội nghị Cô-pen-ha-ghen là hội nghị về biến đổi khí hậu, diễn ra tại Cô-pen-ha-ghen (Đan Mạch), từ ngày 07 đến 18/12/2009. Hội nghị này có sự tham dự của đại diện 192 quốc gia trên thế giới nhằm kí kết một thỏa thuận “toàn cầu chống lại sự nóng lên của Trái đất”.
b) Các chủ đề chính được thảo luận tại hội nghị:
- Vấn đề cắt giảm khí thải của các nước phát triển
- Vấn đề tài chính: huy động các nguồn tài chính nhằm hỗ trợ các nước đang phát triển đối phó với biến đổi khí hậu.
- Cơ chế trao đổi cacbon nhằm chấm dứt nạn phá rừng từ nay đến năm 2030
c) Các nội dung còn bất đồng trong quá trình diễn ra hội nghị:
- Giữ cho trái đất chỉ nóng lên ở mức 20C
- Tuân thủ và thực hiện những gì đã cam kết:
- Việc tài trợ của các nước phương Bắc
- Tương lai của Nghị đinh thư Ki-ô-tô:
- Cứu lấy rừng nhiệt đới
Câu 14: Hiểu biết về sự kiện “giờ Trái đất”
Trả lời
“Giờ Trái đất”- Earth Hour – là một sự kiện quốc tế hàng năm do Quỹ quốc tế bảo vệ thiên nhiên khuyên các hộ gia đình và cơ sở kinh doanh tắt điện và các thiết bị điện trong 1 giờ đồng hồ vào lúc 20h30 – 21h30 (theo giờ địa phương) vào ngày thứ 7 cuối cùng của tháng 3 hàng năm.
- Sự kiện này bắt đầu năm 2007, ở Sydney.
- “Giờ Trái đất” năm 2011 diễn ra vào ngày 26/3/2011.
Tại Việt Nam có 30 tỉnh, thành thực hiện từ 20h30 đến 21h30, với khẩu hiệu: “tắt đèn 60 phút, hành động 365 ngày vì biến đổi khí hậu”. Đã tiết kiệm được 400.000 kwh, tương đương với 23.800 USD.
Chú ý tới sự kiện “Giờ trái đất” năm 2012
Câu 15: Sau hội nghị thượng đỉnh của Liên hợp quốc về môi trường và phát triển bền vững, khái niệm “Phát triển bền vững” ngày càng phổ biến rộng rãi. Em hãy cho biết những chiến lược của sự phát triển bền vững và những mục tiêu của PTBV.
Trả lời
a) Những chiến lược của sự phát triển bền vững:
- Chiến lược hiệu quả: Mục tiêu của chiến lược này là tăng cường hiệu quả các mối quan hệ đầu vào – đầu ra trong việc sử dụng các nguồn tài nguyên, thông qua những đổi mới về công nghệ và phân phối sản xuất.
- Chiến lược tồn tại: Chiến lược này hướng tới mục tiêu cải thiện sự hòa hợp của các dòng vật chất năng lượng bằng việc sử dụng, chẳng hạn các chất tái sinh hay các chất thay thế.
- Chiến lược lâu dài: Chiến lược này nâng cao tính bền vững của các sản phẩm và vật liệu.
- Chiến lược hoàn thiện: Mong muốn tạo ra những thay đổi về quan niệm và tạo ra những mẫu tiêu dùng và hành vi tiết kiệm tài nguyên, giữ gìn môi trường.
- Chiến lược đoàn kết chung sống hòa bình: Nhằm phát triển sự sẵn sàng giúp đỡ những cộng đồng dân cư nhỏ cũng như phát triển dịch vụ xã hội.
b) Những mục tiêu của sự phát triển bền vững:
- Phát triển dân cư, đảm bảo lương thực, phát triển giáo dục, tăng cường quan hệ thương mại, tạo việc làm, bảo vệ hòa bình, xóa đói giảm nghèo….
---------HLT.vn---------------
