HLT.vn - iDiaLy.com - DiaLy.edu.vn
Cách tính tuổi thọ trung bình
Admin: Tài trợ bởi: HLT.vn - Cung cấp cà phê và máy cà phê - 08/10/2015
Tuổi thọ trung bình (thuật ngữtiếng Anh là life expectancy) là một chỉ tiêu rất quan trọng trong việc đánh giá một nền y tế quốc gia. Người ta thường so sánh tuổi thọtrung bình giữa các dân số trên thế giới hay giữa các địa phương trong cùng một nước để đề cập đến tình trạng bất bình đẳng/bình đẳng trong hệ thống y tế. Tuổi thọ trung bình được định nghĩa là số năm mà một trẻ em mới ra đời kì vọng sống sót trong quãng đời còn lại. Thật ra, trong thực tếtuổi thọtrung bình có thể ước tính cho bất cứ độ tuổi nào. Tuổi thọ trung bình có thể ước tính cho từng địa phương trong một thời gian nào đó.
Ước tính tuổi thọ trung bình chỉcần hai số liệu: dân số và số tử vong cho từng độ tuổi (hay nhóm tuổi). Phương pháp tính toán rất đơn giản, đơn giản đến độ chúng ta chẳng cần đến một phần mềm thống kê (nếu có thì càng tốt), mà chỉ cần một phần mềm tính toán cơ bản như Excel cũng có thể tiến hành ước tính tuổi thọ trung bình.
x là tuổi khởi đầu.
n là khoảng cách trong một nhóm tuổi, chẳng hạn như 1-4 thì khoảng cách là 4.
ax là tỉ số năm trong khoảng tuổi mà những đối tượng tửvong đã sống trong độtuổi x và x+n. Thông thường giá trị này thường là 0.5, ngoại trừ đối với tuổi <1 thì 0.1.
Mx là xác suất (hay tỉ số) tử vong trong nhóm tuổi, được tính bằng cách lấy dx chia cho Px. Chẳng hạn như tỉ lệ tử vong ở các đối tượng tuổi 85+ là 18.86%.
qx là xác suất tử vong của các đối tượng sống đến độ tuổi x. Công thức tính xác suất này khá phức tạp một chút: qx = n×Mx/(1+n×(1 – ax)×Mx)
px là xác suất sống sót trong độ tuổi x và x+n. Như có thể đoán được, px = 1 – qx. Chẳng hạn như nếu một cá nhân 5 tuổi, xác suất mà cá nhân này sống đến 10 tuổi là 0.9994 (tô màu đỏ).
lx là số trẻmới ra đời. Đây là một con số“giả thuyết” cho một quần thể. Con số này được chọn để tiện cho việc tính toán, và thường bắt đầu bằng 100.000. Nói cách khác, chúng ta tưởng tượng rằng một quần thể 100.000 trẻ em mới sinh và theo dõi cho đến cuối đời.
d là số tử vong trong 100.000 trẻ mới sinh, được ước tính bằng cách lấy lx nhân cho qx.
L là số năm mà tổng số quần thể 100.000 trẻ em lúc mới sinh sống cho đến năm x.
T là tổng số năm sống sau độ tuổi x.
e là tuổi thọ trung bình, ước tính bằng cách lấy T chia cho L.
Để sử dụng bảng trên, bạn đọc chỉcần nhập số liệu trong cột Px và dx. Tất cả các cột còn lại đã được “chương trình hóa” và kết quả(tuổi thọtrung bình) trình trong cột cuối cùng.
Trong ví dụ trên tuổi thọ trung bình là 71.99 (hay 72) tuổi cho quần thể. Tất nhiên, chúng ta kì vọng rằng khi một cá nhân đã sống đến tuổi càng cao thì tuổi thọ trung bình cũng tăng theo. Chẳng hạn nhưkhi một cá nhân sống đến 85 tuổi thì bảng phân tích trên tiên lượng rằng cá nhân đó có thể sống thêm 5.3 năm (tức tuổi thọ 88.5 tuổi).
Tất cảcác tính toán trên tôi đã cho vào một bảng Excel, và bạn đọc có thể tải xuống máy tính cá nhân để sử dụng. Quay lại với anh bạn bác sĩvùng múi ở Quảng Nam (anh tự giới thiệu như thế), tôi nghĩ anh có thể thu thập số liệu thống kê dân số huyện anh đang công tác và tính toán xem tuổi thọ trung bình của bà con huyện là bao nhiêu. Sau khi tính toán, tôi nghĩ (và đoán) rằng anh bạn sẽ có lí do yêu cầu Nhà nước tăng đầu tư cho ngành y tế của huyện và tỉnh Quảng Nam
6 yếu tố quyết định phần lớn tuổi thọ của bạn
Theo chuyên gia Tâm lý, tiến sĩ Diana S Woodruff - Pak, khoa Thần kinh, Đại học Temple ở Philadelphia (Mỹ), sau hàng chục năm nghiên cứu về người già và tuổi thọ đã tổng hợp ra công thức tính tuổi thọ của mỗi người dựa trên những thói quen và đặc điểm của họ.
Bài trắc nghiệm này giống như một chiếc máy tính có công thức, bạn muốn thử tính tuổi thọ của mình thì nên dùng giấy bút ghi chép cẩn thận theo hướng dẫn chi tiết sau đây.
Xin lưu ý rằng khi mỗi câu hỏi được trả lời, số điểm sẽ được cộng hoặc trừ đi cho phù hợp và kết quả cuối cùng chính là câu trả lời. Đừng quên sử dụng số tuổi ban đầu của bạn để tính, nếu mục nào không liên quan, thì bỏ qua.
Hãy bắt đầu với bước thứ nhất:
Hãy bỏ ra 5 giây để tìm ra "tuổi thọ cơ bản" của bạn (tuổi thọ này là cơ bản, chưa bao gồm các yếu tố thói quen sinh hoạt cũng như chất lượng chăm sóc sức khỏe cao hay thấp của bạn).
Bước thứ hai:
Sau khi bạn xem bảng tính tuổi thọ trung bình cơ bản ở trên, lấy ra con số tuổi thọ của mình làm chuẩn. Ví dụ bạn là nam giới, bạn đang trong độ tuổi 30-39, thì số tuổi chuẩn của bạn là 74.
Tiếp theo, bạn bắt đầu tính tuổi của mình dựa trên thói quen và đặc điểm riêng của cá nhân theo các câu hỏi ở 6 hạng mục dưới đây, bao gồm: Thói quen sinh hoạt, trạng thái tâm lý tinh thần, tình trạng hôn nhân, tình hình công việc, điều kiện môi trường sống và yếu tố di truyền.
Hãy tính thật chuẩn dựa trên việc trả lời câu hỏi một cách nghiêm túc.
1. Thói quen sinh hoạt
Tập thể dục 3 lần một tuần: Cộng 3 tuổi
Thích ăn trái cây và rau của quả thường xuyên: Cộng 2 tuổi
Nuôi thú cưng, con vật trong nhà: Cộng 1 tuổi
Hút thuốc nhiều hơn 2 gói/ngày: Trừ 12 tuổi
Hút thuốc 1 ~ 2 gói/ngày: Trừ 7 tuổi
Hút thuốc 20 điếu hoặc ít hơn mỗi ngày: Trừ 2 tuổi
Ngủ quá 10 tiếng hoặc ít hơn 5 tiếng/ngày: Trừ 2 tuổi
Béo phì: Trừ 2 tuổi
Tư thế đứng/ngồi sai cách: Trừ 2 tuổi
Đã có bệnh mãn tính hoặc thường xuyên mắc các bệnh nhẹ: Trừ 5 tuổi.
2. Trạng thái tinh thần, tâm lý
Hầu hết thời gian đều cảm thấy hạnh phúc và hài lòng: Cộng 2 tuổi
Lạc quan: Cộng 1 đến 3 tuổi
Có những người bạn để chia sẻ khó khăn, vui buồn: Cộng 1 tuổi
Theo đuổi tín ngưỡng một cách kiên định: Cộng 7 tuổi
Tự ti: Trừ 4 tuổi
Cố chấp: Trừ 2 tuổi
Ưa mạo hiểm (chẳng hạn như đi xe phân khối lớn): Trừ 2 tuổ
Trầm cảm : Trừ 1-3 tuổi
Nếu có thắc mắc hay có tài liệu hay liên quan đến Địa Lý thì comment cho cả nhà cùng tham khảo nhé....
Cách tính mà tôi sửdụng trong bảng số liệu này dựa vào phương pháp được trình bày trong cuốn “Methods and Models in Demography” của tác giảC. Newell, Nhà xuất bản John Wiley & Sons (Chichester, 1994).
Ngoài ra, bạn đọc có thể tham khảo tài liệu sau đây của WHO: CJ Chiang, “Life table and mortality analysis”, Geneva: World Health Organization: 1980.
Chương trình huấn luyện y khoa – YKHOA.NET Training – Nguyễn Văn Tuấn