Bài 6. Hệ quả chuyển động tự quay quanh Mặt Trời của Trái Đất.
- iDiaLy.com - Tài liệu địa lý miễn phí
- Webiste: idialy.com
- Apps CHplay: idialy.com
- youtube.idialy.com
- facebook.idialy.com
- tiktok.idialy.com
- nhom.idialy.com - group.idialy.com
- trang.idialy.com - fanpage.idialy.com
I. Chuyển động biểu
kiến hằng năm của Mặt Trời
- Là chuyển động không có thật của Mặt Trời hàng năm giữa 2 chí tuyến.
- Nguyên nhân : Do Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời với trục nghiêng và không đổi phương.
II. Các mùa trong
năm
- Mùa là khỏang thời gian trong một năm có những đặc điểm riêng về thời tiết và khí hậu.
- Nguyên nhân: Do trục Trái Đất nghiêng và không đổi phương khi chuyển động quanh Mặt Trời nên NBC và BBC lần lượt ngả về phía Mặt Trời khi Trái Đất chuyển động trên quỹ đạo.
- Trong năm có 4 mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông. Mùa ở 2 bán cầu ngược nhau.
- Theo dương lịch: xuân phân (21-3), hạ chí (22-6), thu phân (23-9), đông chí (22-12).
- Theo âm – dương lịch thời gian bắt đầu các mùa tính sớm hơn khoảng 45 ngày.
III. Ngày, đêm dài
ngắn theo mùa và theo vĩ độ
- Do
trục Trái Đất nghiêng và không đổi hướng trong khi chuyển động quanh Mặt Trời nên
tuỳ vị trí Trái Đất trên quỹ đạo mà ngày đêm dài ngắn theo mùa.
*Theo
mùa:
- Mùa
xuân và hạ có ngày đêm ngắn, mùa thu và đông có ngày ngắn đêm dài.
- 21/3
và 23/9: Ngày dài bằng đêm.
- Ngày
22/6: Ngày dài nhất, đêm ngắn nhất.
- Ngày
22/12: Ngày ngắn nhất, đêm dài nhất.
Ở bán cầu nam độ dài ngày đêm trái ngược với bán cầu bắc.
*Theo
vĩ độ:
- Ở
xích đạo: độ dài ngày đêm bằng nhau.
- Càng
xa xích đạo về hai cực độ dài ngày đêm càng chênh lệch càng lớn.
- Tại hai cực số ngày hoặc đêm dài 24 giờ kéo dài 6 tháng.
|
Khu
vực |
Ngày
22/6 |
Ngày
22/12 |
|
Xích
đạo |
Ngày = Đêm |
Ngày = Đêm |
|
Chí
tuyến Bắc |
Ngày > Đêm |
Ngày < Đêm |
|
Vòng
cực Bắc |
Ngày dài 24h |
Đêm dài 24h |
|
Chí
tuyến Nam |
Ngày < Đêm |
Ngày > Đêm |
|
Vòng
cực Nam |
Đêm dài 24h |
Ngày dài 24h |
Câu hỏi ôn tập:
Trang 22 sgk Địa Lí 10: Dựa vào hình 6.1 (trang 22 - SGK) và kiến thức đã học, hãy xác định khu vực nào trên Trái Đất có hiện tượng Mặt Trời lên thiên đỉnh mỗi hăm hai lần? Nơi nào chỉ một lần? Khu vực nào không có hiện tượng Mặt Trời lên thiên đỉnh? Tại sao?
Trả lời:
- Khu vục có hiện tượng Mặt Trời lên thiên đỉnh mỗi năm hai lần: giữa hai chí tuyến Bắc và chí tuyến Nam.
- Khu vực có hiện tượng Mặt Trời lên thiên đỉnh mỗi năm một lần: chí tuyến Bắc và chí tuyến Nam.
Vì: Trái Đất đang chuyển động xung quanh Mặt Trời với trục nghiêng (23̊ 27’ với pháp tuyến của mặt phẳng quỹ đạo Trái Đất) và không đổi phương. Do đó, tia nắng vuông góc với tiếp tuyến ở một bề mặt Trái Đất sẽ lần lượt di chuvển từ 23̊ 27’ N lên 23o27' B. Trong vòng 1 năm, các địa điểm nội chí tuyến đều có hai lần Mặt Trời lên thiên đỉnh.
- Khu vực không có hiện tượng Mặt Trời lên thiên đỉnh: Từ ngoài hai chí tuyến về hai cực. Vì: trục Trái Đất nghiêng với mặt phẳng hoàng đạo (mặt phẳng chứa quỹ đạo Trái Đất) một góc bằng 66o33'. Để tạo góc 90o thì góc phụ phải là 23o27', trong khi đó các địa điểm ở ngoại chí tuyến đều có vĩ độ lớn hơn 23o27’.
Câu 1: Hãy giải thích câu ca dao Việt Nam:
"Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối"
Lời giải:
Việt Nam nằm ở bán cầu Bắc. Mùa hạ (đêm tháng năm) ngày dài hơn đêm. Mùa đông (tháng mười), ngày ngắn hơn đêm.
Câu 2: Sự thay đổi các mùa có tác động như thế nào đến cảnh quan thiên nhiên, hoạt động sản xuất và đời sống con người?
Lời giải:
- Tạo nên nhịp điệu mùa của cảnh quan thiên nhiên (thiên nhiên khác nhau giữa các mùa xuân, hạ, thu, đông).
- Hoạt động sản xuất và đời sống con người cũng phải thích hợp với các mùa ( Ví dụ mùa thu hoạch các loại trái cây: mùa vụ lúa, mùa thu hoạch cà phê,...).
Câu 3: Giả sử Trái Đất không tự quay quanh trục mà chỉ chuyển động quanh Mặt Trời thì ở Trái Đất có ngày, đêm không? Nếu có, thì thời gian ban ngày và ban đêm là bao nhiêu? Khi đó, ở bề mặt Trái Đất có sự sống không? Tại sạo?
Lời giải:
- Trái Đất vẫn có ngày và đêm. Khi đó, độ dài một ngày - đêm trên bề mặt Trái Đất sẽ dài bằng một năm.
- Với thời gian ngày - đêm kéo dài như vậy, phần đang là ban ngày sẽ rất nóng, vì bị Mặt Trời đốt nóng liên tục trong nửa năm; còn phần đang là ban đêm sẽ rất lạnh, vì không được Mặt Trời chiếu đến. Khi đó, vạn vật sẽ không thể sinh trưởng và phát triển được cho nên trên Trái Đất sẽ không thể tồn tại sự sống.
Nếu có thắc mắc hay có tài liệu hay liên quan đến Địa Lý thì comment cho cả nhà cùng tham khảo nhé....
