Tài liệu chuyên sâu bồi dưỡng HSG Địa Lý 10 - ĐÔ THỊ HÓA

ĐÔ THỊ HÓA

Câu 1: Tại sao nói công nghiệp hóa tạo nền tảng vững chắc cho quá trình đô thị hóa phát triển?

Trả lời:

- Công nghiệp hóa tạo nền tảng vững chắc cho quá trình đô thị hóa vì:

+ Sự phát triển và phân bố công nghiệp là cơ sở quan trọng nhất để hình thành và phát triển đô thị, vì chức năng kinh tế chủ yếu của đô thị là công nghiệp và dịch vụ.

+ Sự mở rộng và phát triển sản xuất công nghiệp hóa kéo theo sự phát triển các ngành dịch vụ , từ đó thu hút lực lượng lao động lớn ở nông thôn và thành thị. Dẫn đễn yêu cầu mở rộng không gian đô thị, làm cho các vùng nông thôn ven đô thị dần trở thành các đô thị vệ tinh.

+ Sự mở rộng sản xuất công nghiệp nhiều khi được thực hiện bằng cách xây dựng các xí nghiệp, khu công nghiệp ngay tại cùng nông thôn. Điều này thu hút lao động tại chỗ phát triển sản xuất đồng thời các hoạt động dịch vụ đi kèm sẽ phát triển theo. Dần dần quá trình đô thị hóa được diễn ra ngay tại vùng nông thôn.

Câu 2: Tại sao nông thôn có chức năng, cấu trúc ngày càng giống hơn thành thị?

Trả lời:

- Ảnh hưởng của quá trình công nghiệp hóa: ở các điểm quần cư nông thôn, ngoài hoạt động chủ yếu là nông nghiệp cần có thêm chức năng khác như công nghiệp ( chủ yếu là chế biến sản phẩm nông nghiệp), thủ công nghiệp và du lịch…Từ đó tỉ lệ dân hoạt động phi nông nghiệp ngày càng tăng.

- Do ảnh hưởng quá trình đô thị hóa: quá trình đô thị hóa làm cho kiến trúc, quy hoạch nông thôn thêm trở nên giống với kiến trúc, quy hoạch tiên tiến.

Câu 3: Tại sao nói đô thị hóa làm thay đổi quá trình sinh tử, hôn nhân ở các thành phố.

Trả lời:

- Mức sinh: Nhìn chung, mức sinh của dân cư thành thị thấp hơn nhiều so với dân cư nông thôn và tiếp tục giảm xuống

- Mức tử vong: Ở giai đoạn đầu quá trình đô thị hóa mức tử vong ở các đô thị cao hơn ở nông thôn. Càng về sau khác biệt này càng rút ngắn lại.

- Quá trình hôn nhân( kết hôn, li hôn) cũng có sự khác nhau giữa thành thị và nông thôn. Ở thành thị tuổi kết hôn cao hơn, tỉ lệ li hôn lớn hơn.

Câu 4: Tác động tích cực của quá trình đô thị hóa đến phát triển KT- XH:

- Góp phần thúc đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế.

- Thúc đẩy sự chuyển dịch cơ cấu KT và cơ cấu lao động.

- Làm thay dổi sự phân bố dân cư và lao động.

- Thay đổi các quá trình sinh, tử và hôn nhân ở đô thị…

Tây Âu trở thành một trong những khu vưc có mật độ dân số cao hàng đầu trên thế giới vì:

- Kinh tế phát triển

- Hoạt động kinh tế chủ yếu là công nghiệp và dịch vụ.

- Điều kiện tự nhiên thuận lợi.

- Các nhân tố khác như: lịch sử khai thác lãnh thổ sớm, thu hút dân nhập cư,…

So sánh sự khác nhau về đặc điểm đô thị hóa giữa nhóm nước phát triển và đang phát triển

· Khái Quát:

- Ở phần lớn các nước kinh tế phát triển do quá trình công nghiệp hóa diễn ra sớm nên quá trình đô thị hóa cũng bắt đầu sớm.

- Các nước đang phát triển quá trình đô thị hóa diễn ra cùng với quá trình công nghệp hóa.

· Sự khác nhau về đặc điểm:

- Về dân số thành thị

+ Các nước phát triển dân số thành thị cao, tỉ lệ dân số thành thị trung bình đạt > 75% . Nhịp độ gia tăng dân số đô thị thời gian gần đây có xu hướng chậm lại.

+ Còn các nước đang phát triển trình độ đô thị hóa ở nhiều nước còn thấp, tỉ lệ dân thành thị trung bình khoảng 40%. Ở nhiều nước nhịp đọ đo thị hóa cao. Đô thị hóa diễn ra nhanh hơn tốc độ công nghiệp hóa.

- Sự hình thành các đô thị:

+ Các nước phát triển tăng cường quá trình hình thành các đô thị cực lớn( cụm đô thị, siêu đo thị).

+ Còn ở các nước đang phát triển nhiểu thành phố cực lớn đã và đang mọc lên.

- Xu hướng di chuyển của dân cư:

+ Các nước phát triển dân cư có xu hướng chuyển từ trung tâm thành phố ra vùng ngoại ô, từ các thành phố lớn về các thành phố vệ tinh.

+ Các nước đang phát triển, có xu hướng chuyển từ nông thôn vào các thành phố lớn trước hết là thủ đô.

Các nước đang phát triển phải điều khiển quá trình đô thị hóa vì :

- Thực trạng đô thị hóa ở nhiều nước đang phát triển, quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh hơn quá trình công nghiệp hóa.

- Quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh hơn quá tình công nghiệp hóa gây ra những hậu quả nghiêm trọng.

+ Về KT-XH: tình trạng thiếu việc làm gây gắt, vấn đề nhà ở trở nên cấp thiết, kết cấu hạ tầng đô thị trở nên quá tải, tệ nạn xã hội gia tăng,…

+ Môi trường: ô nhiễm nghiêm trọng.

- Điều khiển quá trình đo thị hóa phù hợp với công nghiệp hóa có ý nghĩa:

+ Đẩy mạnh tốc độ tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động.

+ Góp phần thay đổi sự phân bố dân cư và lao động, thay đổi quá trình sinh tử và hôn nhân ở các đô thị.

Hiện nay nhịp độ đô thị hóa ở nhiều nước tăng nhanh còn ở các nước phát triển có xu hướng chậm lại vì:

- Các nước phát triển:

+ Chênh lệch về mức sống giữa nông thôn và thành thị không có khoảng cách lớn nên có dòng chuyển cư từ trung tâm thành phố ra ngoại ô, thành phố lớn, tạo nên các thành phố vệ tinh.

+ Khả năng kiếm việc làm, tăng thu nhập của các dô thị không còn hấp dẫn như thời kì bắt đầu công nghiệp hóa.

- Các nước đang phát triển:

+ Khoảng cách về mức sống vật chất và tinh thần giữa các dô thị và nông thôn rất xa nên dòng người từ nông thôn vào thành phố còn rất lớn.

+ Sự thu hút dân cư nông thôn vào các thành phố lớn, trước hết vào thủ đô ngày càng đông, do nhu cầu sức lao động của các thành phố lớn, người dân nhu cầu vào thành phố tìm việc làm và thu nhập khá hơn.

Câu 5: So sánh quá trình đô thị hóa giữa nhóm nước phát triển và nhóm nước đang phát triển.

Trả lời:

· Giống nhau:

- Đều xuất phát từ quá trình công nghiệp hóa ở hầu hết các quốc gia

- Đều thể hiện ở ba đặc điểm chính: xu hướng tăng dân số thành thị, dân cư tập trung vào các thành phố lớn và cực lớn, lối sống thành thị phổ biến rộng rãi.

- Đều đây ra những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội và môi trường ở mỗi nước.

Khác nhau

Quá trình đô thị hóa	Nhóm nước phát triển	Nhóm nước đang phát triển
Diễn biến	- Diễn ra sớm hơn vì quá trình công nghiệp hóa bắt đầu sớm, phát triển vào TK XIX nửa đầu thế kỉ TK XX.	- Diễn ra muộn hơn, phát triển nửa cuối thế kỉ XX.
Xu hướng chuyển cư	- Dân cư có xu hướng chuyển từ trung tâm thành phố ra vùng ngoại ô hoặc từ các thành phố lớn về các thành phố vệ tinh.	- Dân cư có xu hướng chuyển từ nông thôn sang thành thị.
Nhịp độ đô thị hóa	- Nhịp độ đô thị hóa đang chậm lại, quá trình đô thị hóa cân đối với quá trình công nghiệp hóa.	- Nhịp độ đo thị hóa đang rất cao, nhiều nước có quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh hơn quá trình công nghiệp hóa.
Tỉ lệ dân thành thị	Tỉ lệ dân thành thị cao ( trên 70%) và hiện đang tăng chậm.	Tỉ lệ dân thành thị thấp (khoảng 25-60%) nhưng đang có xu hướng tăng nhanh.
Trình độ đô thị hóa	Trình độ đo thị hóa cao.	Trình độ đô thị hóa ở nhiều quốc gia còn thấp.

Câu 6: Trình bày các đặc điểm của đô thị hóa, những mặt tích cực và tiêu cực của quá trình này ?

Trả lời:

- Dân cư thành thị có xu hướng tăng nhanh.

- Dân cư tập trung vào các thành phố lớn và cực lớn.

- Phổ biến rộng rãi lối sống thành thị.

Những mặt tích cực và tiêu cực của quá trình đô thị hóa:

- Mặt tích cực: Đô thị hóa góp phần đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động, làm thay đổi lại phân bố dân cư và lao động, thay đổi các quá trình sinh tử và hôn nhân ở các đô thị…

- Mặt tích cực: Đô thị hóa nếu không xuất phát từ công nghiệp hóa, không phù hợp cân đối với quá trình công nghiệp hóa, thì việc chuyển cư ồ ạt từ nông thôn ra thành thị sẽ làm cho:

+ Nông thôn mất đi một phần lớn nhân lực, gây khó khăn phát triển KT-XH

+ Ở thành thị nạn thiếu việc làm, thất nghiệp, nghèo nàn ngày càng phát triển các điều kiện sinh hoạt( nhà ở, điện, nước, giao thong công cộng…) ngày càng thiếu thốn, môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng, nhiều hiện tượng tiêu cực trong đời sống KT-XH xảy ra,…

................................................
Tài liệu Địa Lý được idialy.com sưu tầm dưới đây chỉ mang tính chất tham khảo.

- Webiste: idialy.com
- Apps CHplay: idialy.com
- youtube.idialy.com
- facebook.idialy.com
- tiktok.idialy.com
- nhom.idialy.com - group.idialy.com - idialy.HLT.vn
- trang.idialy.com - fanpage.idialy.com - dialy.HLT.vn.
Tải app iDiaLy.com cài vào điện thoại của bạn để không hiện quảng cáo nhé
iDiaLy.com - Tài liệu Địa Lý miễn phí

Tài liệu chuyên sâu bồi dưỡng HSG Địa Lý 10 - ĐÔ THỊ HÓA

Bài viết liên quan:

Điểm 10+ Địa Lý