HLT.vn - iDiaLy.com - DiaLy.edu.vn
Tài liệu chuyên sâu bồi dưỡng HSG Địa Lý 10 - QUY LUẬT ĐỊA LÍ
Admin: Tài trợ bởi: HLT.vn - Cung cấp cà phê và máy cà phê - 10/10/2021
IV.CHỦ ĐỀ QUY LUẬT ĐỊA LÍ
Câu 1. Trình bày sự phân bố các vòng đai nhiệt trên Trái Đất? Tại sao quy luật địa đới là quy luật phổ biến nhất trong lớp vỏ địa lí?
Trả lời -Từ Bắc Cực đến Nam Cực có 7 vòng đai nhiệt:
+ Vòng đai nóng nằm giữa hai đường đẳng nhiệt năm +200c của hai bán cầu (khoảng giữa hai vĩ tuyến 300 B và 300 N).
+ Hai vòng đai ôn hòa ở hai bán cầu nằm giữa các đường đẳng nhiệt năm +200c và đường đẳng nhiệt +100c tháng nóng nhất.
+ Hai vòng đai lạnh ở các vĩ độ cận cực của hai bán cầu, nằm giữa đường đẳng nhiệt +100c và 00c của tháng nóng nhất.
+ Hai vòng đai băng giá vĩnh cửu bao quanh cực, nhiệt độ quanh năm đều dưới 00c.
-Là quy luật phổ biến nhất vì: Quy luật địa đới được biểu hiện trong nhiều thành phần và cảnh quan địa lí trên Trái đất: sự phân bố các vòng đai nhiệt, các đai khí áp, các đới gió, các đới khí hậu, các nhóm đất và các thảm thực vật...
Câu 2. Nêu giới hạn và thành phần của lớp vỏ địa lí. Tại sao nói việc rừng bị phá hủy sẽ ảnh hưởng đến các thành phần tự nhiên khác?
Trả lời Giới hạn và thành phần của lớp vỏ địa lí
- Giới hạn:
+ Giới hạn trên: từ giới hạn dưới của lớp ôdôn (độ cao 22-25km).
+ Giới hạn dưới: đáy vực thẳm đại dương hoặc xuống hết lớp vỏ phong hóa ở lục địa.
- Thành phần: thạch quyển, khí quyển, thủy quyển, sinh quyển, thổ nhưỡng quyển xâm nhập và tác động lẫn nhau. * Giải thích
- Việc phá hủy rừng sẽ dẫn đến: khí hậu biến đổi; dòng chảy không ổn định gia tăng lũ lụt và hạn hán; đất đai bị thoái hóa, xói mòn; địa hình bị xâm thực mạnh.
- Nguyên nhân:
+ Do tất các các thành phần của tự nhiên đều đồng thời chịu tác động trực tiếp hoặc gián tiến của nội lực và ngoại lực. Vì thế chúng không tồn tại và phát triển một cách cô lập mà luôn xâm nhập vào nhau, trao đổi vật chất và năng lượng cho nhau.
+ Nếu một thành phần thay đổi sẽ dẫn tới sự biến đổi của các thành phần còn lại và toàn bộ lãnh thổ.
Câu 3. Nêu ý nghĩa thực tiễn của quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của lớp vỏ địa lí?
Trả lời
- Cần nghiên cứu kĩ và toàn diện điều kiện địa lí của lãnh thổ trước khi sử dụng.
- Dự báo trước những thay đổi của các thành phần tự nhiên khi tác động vào môi trường để đề xuất các giải pháp tháo gỡ.
- Sự can thiệp của con người: Sẽ làm thay đổi hoàn cảnh tự nhiên xung quanh, có thể dẫn tới những hậu quả trái với ý muốn của con người.
Câu 4. Cho ví dụ để thấy được biểu hiện của quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của lớp vỏ địa lí?
Trả lời
Ví dụ: Khi thảm thực vật rừng bị con người tàn phá sẽ làm cho: Địa hình, đất bị xói mòn, rửa trôi dẫn đến đất bạc màu từ đất có hàm lượng dinh dưỡng cao thành đất trơ sỏi đá, làm cho khí hậu bị biến đổi, sinh vật sẽ kém phát triển hơn…
Câu 5. Phân biệt quy luật địa đới và quy luật phi địa đới?
Trả lời
| Quy luật địa đới | Quy luật phi địa đới |
Khái niệm | Là sự thay đổi có quy luật của các thành phần địa lý và lớp vỏ cảnh quan theo vĩ độ. | Là quy luật phân bố không phụ thuộc vào tính chất phân bố theo địa đới của các thành phần địa lý và cảnh quan. |
Ngu yên nhân | Do dạng hình cầu của Trái đất làm cho góc nhập xạ và bức xạ mặt trời giảm dần từ xích đạo về cực. | Do nguồn năng lượng bên trong lòng Trái đất đã phân chia bề mặt Trái đất thành lục địa, đại dương và địa hình núi cao |
Biểu hiện | Sự phân bố các vòng đai nhiệt, các đai áp, đới gió, đới khí hậu, đất, sinh vật..theo vĩ độ. | Quy luật địa ô (thay đổi các kiểu thảm thực vật, lượng mưa, kiểu khí hậu.. theo kinh độ) Quy luật đai cao (phân bố các cành đai đất, thực vật theo độ cao) |
Câu 6. So sánh giữa quy luật địa ô và quy luật đai cao. Tại sao tính địa đới của sự phân bố lượng mưa trên Trái Đất bị phá vỡ vì :
Trả lời * Giống nhau:
- Là quy luật phân bố không phụ thuộc vào tính chất phân bố theo địa đới của các thành phần địa lí và cảnh quan.
- Do nguồn năng lượng bên trong TĐ tạo ra sự phân chia bề mặt TĐ thành lục địa, đại dương và địa hình núi (độ cao và hướng núi) * Khác nhau :
Biểu hiện của quy luật phi địa đới | Khái niệm | Nguyên nhân | Biểu hiện |
Quy luật đai cao | Sự thay đổi có quy luật của các thành phần tự nhiên theo độ cao địa hình | Do sự giảm nhanh nhiệt độ theo độ cao, sự thay đổi độ ẩm, lượng mưa | Phân bố vành đai đất, thực vật theo độ cao |
Quy luật địa ô | Sự thay đổi các thành phần tự nhiên và cảnh quan theo kinh độ | - Sự phân bố đất liền và biển, ĐD → KHLĐ bị phân hóa từ đông sang tây - Dãy núi chạy theo hướng kinh tuyến | Thay đổi thảm thực vật theo kinh độ |
- Tính địa đới của sự phân bố lượng mưa trên Trái Đất bị phá vỡ vì :
+ Ảnh hưởng của các dòng biển (dòng biển nóng đi qua có mưa, ngược lại dòng biển lạnh đi qua mưa ít).
+ Ảnh hưởng của địa hình (độ cao, hướng sườn) và tính chất mặt đệm (sự phân bố mặt đệm là lục địa hay đại dương).
+ Gió và khí áp: gió Tây ôn đới mưa nhiều, gió Mậu dịch mưa ít, các dãi cao áp mưa ít, áp thấp mưa nhiều.
CÁC QUI LUẬT CỦA LỚP VỎ ĐỊA LÍ
Câu 1. Tại sao sự phân bố của các thành phần
tự nhiên và cảnh quan vừa theo quy luật phi địa đới?
Trả lời:
- Do các thành tự nhiên và cảnh quan địa lí vừa chịu tác động của nguồn
năng lượng bức xạ MT, vừa chịu tác động của nguồn năng lương bên trong TĐ.
-
Sự phân bố đất liền, biển, đại dương làm cho khí hậu ở lục địa phân hóa từ đông
sang tây càng làm trung lục địa, tính chất lục địa càng tăng. Ảnh hưởng các dãy
núi chạy theo hướng kinh tuyến làm cho khí hậu khác nhau theo chiều đông tây.
Khí hậu thay đổi kéo theo các thành phần khác cũng thay đổi làm phs vỡ
quy luật địa đới.
- Địa
hình núi cao tạo nên sự thay đổi nhiệt ẩm thay đổi theo độ cao càng lên cao
nhiệt độ càng giảm, độ ẩm, lượng mưa cũng thay đổi làm xuất hiện các vành đai
theo độ cao.
Câu 2. Biến đổi khí hậu toàn cầu là quy luật
nào trong lớp vỏ địa lý? Trình bày khái niệm và nguyên nhân .
=> Qui luật thống nhất và hoàn chỉnh của lớp vỏ địa lí
- Khái niệm: Là quy
luật về mối quan hệ quy luật lẫn nhau giữa các thành phần và của mỗi bộ phận và
của mỗi bộ phận lãnh thổ của lốp vỏ địa lý
- Nguyên nhân: Do
tất cả các thành phần của lớp vỏ địa lý đều đồng thời chịu tác dụng trực tiếp
hoặc gián tiếp của nội lực và ngoại lược, vì thế chúng không tồn tại và phát
triển một cách cô lập mà luôn xâm nhập vào nhau , trao đổi vật chất và
năng lượng với nhau , khiến chúng có sự gắn bó mật thiết để tạo nên 1thể thống
nhất và hoàn chỉnh
Câu 3. Trình bày khái niệm về quy luật địa đới
nguyên nhân hình thành và biểu hiện của quy luật địa đới
- KHÁI NIÊM:
là sự thay đổi có quy lật của tất cả các thành phần địa lý ,cảnh quan địa
lý theo vĩ độ (từ xích đạo về hai cực)
- NGUYÊN NHÂN: do trái đất hình khối cầu
và bức xạ mặt trồi tạo góc nhập xạ của bề mật trái đất mỗi nơi khác nhau, góc
nhập xạ nhỏ dần từ xivhs đạo về hai cực . vì vậy lượng bức xạ mặt trời mà trái
đất nhận được cũng giảm theo , tạo sư phân bố theo đới của thành phần và cảnh
quan địa lý trên trái đất , hình thành nên quy luật địa đới.
- BIỂU HIỆN
CỦA QUY LUẬT
a. Sự phân bố các vòng đai nhiệt trên Trái Đất
|
Các vòng đai |
Vị trí |
|
|
|
Giữa các đường đẳng nhiệt |
Khoảng vĩ tuyến |
|
Nóng |
200C của 2 bán cầu |
300B đến 300N |
|
Ôn hòa |
Giữa 200C và 100C
của tháng nóng nhất |
300 đến 600 ở cả 2 bán cầu |
|
Lạnh |
Giữa 100C và 00C
của tháng nóng nhất |
Ở vĩ độ cận cực của 2 bán cầu |
|
Băng giá vĩnh cửu |
Nhiệt độ quanh năm dưới 00C |
Bao quanh cực |
b. Các đai khí áp và
các đới gió trên Trái Đất
- 7 đai khí áp:
+ 3 đai áp thấp: 1 xích
đạo, 2 ôn đới.
+ 4 đai áp cao: 2 chí
tuyến, 2 cực.
- 6 đới gió: 2 Mậu dịch, 2 Ôn đới, 2 Đông cực.
Các đới khí hậu trên Trái Đất
Có 7 đới khí hậu chính: xích đạo, cận xích đạo, nhiệt đới, cận nhiệt, ôn đới,
cận cực, cực.
d. Các nhóm đất và các kiểu thảm thực vật:
- Có 10 nhóm đất từ cực đến xích đạo.
- Có 10 kiểu thảm thực vật từ cực đến xích đạo.
->Tuân thủ theo quy luật địa đới.
Câu 4. Chứng minh thời gian chiếu sáng trên trái đất
cũng biểu hiện rõ quy luật địa đới. - Khái niệm về quy luật địa đới: là sự
thay đổi có quy luật của các thanh phần địa lý và cảnh quan địa lí theo vĩ độ
(từ xích đạo về hai cực). - Xác định quanh năm có thời gian ngày va đêm bằng
nhau. - Từ vòng cực về phía cực có hiện tượng ngày hoặc đêm dài suốt 24h. -
Càng gần cực, số ngày, đêm dài 24h ngày càng tăng. - Riêng ở 2 cực có 6 tháng
ngày và 6 tháng đêm.
Câu 5. Cần phải
nghiêm cứu quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của lớp vỏ địa lí.
- Vì: Trong tự
nhiên bất cứ lãnh thổ nào cũng bao gồm nhiều thành phần ảnh hưởng qua lại phụ
thuộc nhau. Nếu một thanh phần thay đổi sẽ dẫn đến sự thay đổi của các thành phần
còn lại và toàn bộ lãnh thổ. Ngiêm cứu để dự báo trước những thay đổi của tự
nhiên, giúp sử dụng hợp lí và bảo vệ tự nhiên.
Câu 6. Trình bày sự thay đổi của môi trường tự nhiên
khi thảm thực vật rừng bị tàn phá, từ đó rút ra nhận xét về quy luật tự nhiên?
- Khi thảm thưc vật
rừng bị tàn phá thì dẫn đến sự biến đổi của tất cả các thành phần tự nhiên
khác.
+ Khí hậu biến đổi
theo hướng cực đoan, thay đổi thất thường, có nhiều thiên tai hơn...
+ Dòng chảy sông
ngòi không ổn định, thất thường, lũ lụt xảy ra thường xuyên hơn tính chất ác liệt
hơn...
+ Đất đai trở nên cằn cõi, thoái hóa... + Sinh
vật bị suy giảm, nghèo nàn, một số loài có thể biến mất...
* NX: Trong tự
nhiên, bất cứ 1 lãnh thổ nào cũng gần nhiều thành phần có mối quan hệ chặt chẽ,
tác động qua lại lẫn nhau. Nếu 1 thành phần thay đổi sẽ kéo theo sự biến đổi của
thành phần còn lại cũng như của toàn bộ cảnh quan. Đó là nội dung quy luật
thông và hoàn chỉnh của lớp vỏ địa lí.
Câu 7. Chứng minh rằng sự phân bố nhiệt độ không khí
trên trái đất vừa mang tính địa đới, vừa mang tính phi địa đới.
Trả lời: - Sự phân bố nhiệt độ không khí trên
trái đất mang tính địa đới:
+ Nhiệt độ trung
bình năm giảm dần từ xích đạo về hai cực + Biên độ nhiệt trung bình năm tăng dần
từ xích đạo về hai cực
+ Từ xích đạo về
vòng cực hình thành các vòng đai nhiệt
- Sự phân bố nhiệt
độ không khí trên trái đất mang tính phi địa đới:
+ Nhiệt độ trung
bình năm không giảm liên tục từ xích đạo về 2 cực, khu vực chí tuyến có nhiệt độ
cao hơn xích đạo
+ Nhiệt độ trung bình năm thay đổi theo vị trí
gần hay xa biển, phụ thuộc vào dòng biển
+ Nhiệt độ trung bình năm thay đổi theo độ
cao, độ dốc và hướng sườn của địa hình.
Tài liệu Địa Lý được idialy.com sưu tầm dưới đây chỉ mang tính chất tham khảo.
- Webiste: idialy.com
- Apps CHplay: idialy.com
- youtube.idialy.com
- facebook.idialy.com
- tiktok.idialy.com
- nhom.idialy.com - group.idialy.com - idialy.HLT.vn
- trang.idialy.com - fanpage.idialy.com - dialy.HLT.vn.
Tải app iDiaLy.com cài vào điện thoại của bạn để không hiện quảng cáo nhé
iDiaLy.com - Tài liệu Địa Lý miễn phí
