HLT.vn - iDiaLy.com - DiaLy.edu.vn
Bài 22: Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp - Cánh diều
Admin: Tài trợ bởi: HLT.vn - Cung cấp cà phê và máy cà phê - 02/01/2023
I. Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp
1. Quan niệm và vai trò
a. Quan niệm
- Là sự sắp xếp và phối hợp các đối tượng nông nghiệp trong mối liên hệ liên ngành, liên vùng, kết hợp với nhu cầu thị trường trên một lãnh thổ cụ thể nhằm sử dụng hợp lí nhất các tiềm năng tự nhiên, kinh tế, lao động để đem lại hiệu quả cao về mặt kinh tế, xã hội và môi trường.
b. Vai trò
- Thúc đẩy chuyên môn hoá trong sản xuất nông nghiệp, tập trung tư liệu sản xuất, lao động, áp dụng các tiến bộ khoa học kĩ thuật.
- Nâng cao năng suất lao động và góp phần quy hoạch theo lãnh thổ của nền kinh tế quốc dân.
- Tạo điều kiện liên kết, hợp tác giữa các hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp và các ngành kinh tế khác.
- Góp phần sử dụng hợp lí, hiệu quả tài nguyên thiên nhiên cũng như các nguồn lực trên lãnh thổ.
- Giảm thiểu tác động của tự nhiên đến nông nghiệp và góp phần bảo vệ môi trường, phát triển bền vững.
II. Một số hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp
1. Trang trại
- Vai trò:
+ Thúc đẩy nông nghiệp sản xuất hàng hoá, phát triển kinh tế nông thôn.
+ Giải quyết việc làm và tăng thu nhập cho người dân.
+ Khai thác hiệu quả tài nguyên thiên nhiên và góp phần bảo vệ môi trường.
- Đặc điểm:
+ Mục đích chủ yếu là sản xuất nông sản hàng hoá đáp ứng nhu cầu thị trường.
+ Quy mô sản xuất tương đối lớn.
+ Thường thuê lao động.
+ Tổ chức và quản lí sản xuất tiến bộ, trên cơ sở chuyên môn hoá, thâm canh, áp dụng tiến bộ khoa học kĩ thuật.
Trang trại bò sữa ở Mộc Châu
2. Thể tổng hợp nông nghiệp
- Vai trò:
+ Khai thác thế mạnh của lãnh thổ.
+ Thúc đẩy liên kết kinh tế trong chế biến sản xuất và tiêu thụ nông sản.
+ Thực hiện công nghiệp hoá nông nghiệp, nông thôn.
- Đặc điểm:
+ Là lãnh thổ có diện tích tương đối lớn; không có ranh giới rõ ràng; sản xuất tập trung một vài cây trồng hoặc vật nuôi.
+ Có mối liên kết giữa các nông hộ, trang trại,... với cơ sở chế biến hoặc tiêu thụ sản phẩm và phát triển thành các chuỗi giá trị nông sản..
+ Áp dụng các tiến bộ khoa học kĩ thuật, tạo ra các nông sản có giá trị và khối lượng lớn, làm nguyên liệu cho công nghiệp chế biến hoặc xuất khẩu.
3. Vùng nông nghiệp
- Vai trò:
+ Sử dụng có hiệu quả nhất các điều kiện sản xuất của các vùng.
+ Thúc đẩy phân công lao động theo lãnh thổ, chuyên môn hoá và hợp tác hoá giữa các vùng.
Thu hoạch cà phê ở Tây Nguyên
- Đặc điểm:
+ Lãnh thổ rộng lớn, có đặc điểm tương đồng về điều kiện sinh thái nông nghiệp, kinh tế - xã hội, có ranh giới xác định.
+ Chuyên môn hoá sản xuất nông nghiệp theo hướng phát huy thế mạnh của vùng với những sản phẩm đặc trưng của vùng.
+ Đa dạng hoá các sản phẩm nông nghiệp nhằm đạt hiệu quả cao.
III. Một số vấn đề phát triển nền nông nghiệp hiện đại
- Cơ giới hoá và tự động hoá trong sản xuất, thu hoạch, chế biến nông sản.
- Ứng dụng công nghệ số để quản lý dữ liệu, điều hành sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp,...
- Công nghệ sinh học: lai tạo ra giống cây trồng, vật nuôi mới, biến đổi gen, sản xuất nhiều chế phẩm sinh học,...
- Phương thức canh tác nông nghiệp không cần đất: canh tác trên giá thể, canh tác thuỷ canh, khí canh,...
Nghiên cứu tạo ra những giống cây trồng mới
IV. Định hướng phát triển nông nghiệp trong tương lai
- Gắn với thị trường: liên kết trong sản xuất nông nghiệp hình thành và tham gia vào chuỗi giá trị nông sản toàn cầu.
- Ứng dụng công nghệ cao: phát triển nông nghiệp số, nông nghiệp thông minh,...
- Thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững: phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sinh thái.
Giải SGK Địa Lí 10 - Cánh diều
Bài 22: Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp
Giải Địa lí 10 trang 78
Mở đầu trang 78 Địa Lí 10: Thế nào là tổ chức lãnh thổ nông nghiệp? Vai trò và đặc điểm của một số hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp như thế nào?
Lời giải:
- Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp là sự sắp xếp và phối hợp các đối tượng nông nghiệp trong mối liên hệ liên ngành, liên vùng, kết hợp với nhu cầu thị trường trên một lãnh thổ cụ thể nhằm sử dụng hợp lí nhất các tiềm năng tự nhiên, kinh tế, lao động để đem lại hiệu quả cao về mặt kinh tế, xã hội và môi trường.
- Vai trò: Thúc đẩy chuyên môn hoá trong sản xuất nông nghiệp; Tạo điều kiện liên kết, hợp tác giữa các hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp và các ngành kinh tế khác,…
Câu hỏi trang 78 Địa Lí 10: Đọc thông tin, hãy lấy ví dụ chứng minh tầm quan trọng của tổ chức lãnh thổ nông nghiệp.
Lời giải:
Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội.
- Thúc đẩy chuyên môn hoá trong sản xuất nông nghiệp, tập trung tư liệu sản xuất, lao động, áp dụng các tiến bộ khoa học kĩ thuật, nâng cao năng suất lao động và góp phần quy hoạch theo lãnh thổ của nền kinh tế quốc dân.
- Tạo điều kiện liên kết, hợp tác giữa các hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp và các ngành kinh tế khác.
- Góp phần sử dụng hợp lí, hiệu quả tài nguyên thiên nhiên cũng như các nguồn lực trên lãnh thổ; giảm thiểu tác động của tự nhiên đến nông nghiệp và góp phần bảo vệ môi trường, phát triển bền vững.
Giải Địa lí 10 trang 79
Câu hỏi trang 79 Địa Lí 10: Dựa vào bảng 22, hãy trình bày vai trò, đặc điểm của một trong những hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp.
Lời giải:
Vai trò, đặc điểm của một trong những hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp
Hình thức | Vai trò | Đặc điểm |
Trang trại | - Thúc đẩy nông nghiệp sản xuất hàng hoá, phát triển kinh tế nông thôn. - Giải quyết việc làm và tăng thu nhập cho người dân. - Khai thác hiệu quả tài nguyên thiên nhiên và góp phần bảo vệ môi trường. | - Mục đích chủ yếu là sản xuất nông sản hàng hoá đáp ứng nhu cầu thị trường. - Quy mô sản xuất tương đối lớn. - Thường thuê lao động. - Tổ chức và quản lí sản xuất tiến bộ, trên cơ sở chuyên môn hoá, thâm canh, áp dụng tiến bộ khoa học kĩ thuật. |
Thể tổng hợp nông nghiệp (vùng sản xuất, nông nghiệp tập trung) | - Khai thác thế mạnh của lãnh thổ. - Thúc đẩy liên kết kinh tế trong chế biến sản xuất và tiêu thụ nông sản. - Thực hiện công nghiệp hoá nông nghiệp, nông thôn.
| - Là lãnh thổ có diện tích tương đối lớn; không có ranh giới rõ ràng; sản xuất tập trung một vài cây trồng hoặc vật nuôi. - Có mối liên kết giữa các nông hộ, trang trại,... với cơ sở chế biến hoặc tiêu thụ sản phẩm và phát triển thành các chuỗi giá trị nông sản… - Áp dụng các tiến bộ khoa học kĩ thuật, tạo ra các nông sản có giá trị và khối lượng lớn, làm nguyên liệu cho công nghiệp chế biến hoặc xuất khẩu. |
Vùng nông nghiệp | - Sử dụng có hiệu quả nhất các điều kiện sản xuất của các vùng. - Thúc đẩy phân công lao động theo lãnh thổ, chuyên môn hoá và hợp tác hoá giữa các vùng. | - Lãnh thổ rộng lớn, có đặc điểm tương đồng về điều kiện sinh thái nông nghiệp, kinh tế - xã hội, có ranh giới xác định. - Chuyên môn hoá sản xuất nông nghiệp theo hướng phát huy thế mạnh của vùng với những sản phẩm đặc trưng của vùng. - Đa dạng hoá các sản phẩm nông nghiệp nhằm đạt hiệu quả cao. |
Giải Địa lí 10 trang 80
Câu hỏi trang 80 Địa Lí 10: Đọc thông tin, hãy nêu một số vấn đề phát triển nền nông nghiệp hiện đại trên thế giới. Lấy ví dụ cụ thể.
Lời giải:
Một số vấn đề phát triển nền nông nghiệp hiện đại trên thế giới
- Nông nghiệp ngày nay đang phải đối mặt với nguy cơ suy giảm tài nguyên đất, tác động của biến đổi khí hậu,...
- Phát triển nông nghiệp cũng tác động xấu đến môi trường (Ví dụ: gây ô nhiễm môi trường đất, suy thoái đất, ô nhiễm không khí từ thuốc trừ sâu,…).
- Nông nghiệp hiện đại ra đời thể hiện ở các lĩnh vực
+ Cơ giới hoá và tự động hoá trong sản xuất, thu hoạch, chế biến nông sản.
+ Ứng dụng công nghệ số để quản lý dữ liệu, điều hành sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp,...
+ Công nghệ sinh học: lai tạo ra giống cây trồng, vật nuôi mới, biến đổi gen, sản xuất nhiều chế phẩm sinh học,...
+ Phương thức canh tác nông nghiệp không cần đất: canh tác trên giá thể, canh tác thuỷ canh, khí canh,...
Câu hỏi trang 80 Địa Lí 10: Đọc thông tin, hãy trình bày một số định hướng phát triển nông nghiệp trong tương lai.
Lời giải:
Một số định hướng phát triển nông nghiệp trong tương lai
- Gắn với thị trường: liên kết trong sản xuất nông nghiệp hình thành và tham gia vào chuỗi giá trị nông sản toàn cầu.
- Ứng dụng công nghệ cao: phát triển nông nghiệp số, nông nghiệp thông minh,...
- Thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững: phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sinh thái.
Luyện tập 1 trang 80 Địa Lí 10: Hãy lập sơ đồ để hệ thống hoá đặc điểm của các hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp.
Lời giải:
Sơ đồ hệ thống hoá đặc điểm của các hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp
Vận dụng 2 trang 80 Địa Lí 10: Hãy thu thập thông tin về phát triển nông nghiệp hiện đại ở địa phương em.
Lời giải:
- Học sinh tìm kiếm thông tin qua sách, báo hoặc internet.
- Ví dụ: Ở Bạc Liêu có mô hình nuôi tôm trong nhà kính
Là đơn vị tiên phong đưa công nghệ cao vào trong nuôi trồng tôm trong nhà kính, Công ty CP Việt Úc chi nhánh tại Bạc Liêu đã đầu tư hơn 180 tỷ đồng cho diện tích 50ha nuôi tôm. Năm 2017, mô hình nuôi tôm trong nhà kính của Công ty đạt sản lượng 50 - 70 tấn/ha/vụ tương đương khoảng 300 tấn/ha/năm.
Như vậy, so với hình thức nuôi trồng tôm truyền thống thì mô hình nuôi tôm trong nhà kính đã nâng sản lượng lên gấp hơn 10 lần và trở thành một trong những mô hình ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao ở Việt Nam thành công nhất hiện nay.
