Trường Sơn Đông, Trường Sơn Tây

Trường Sơn Đông, Trường Sơn Tây

-        Trong bài 9  (Địa lý 12). “Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa”   

    hay trong bài 12 (Địa lý 10) “Sự phân bố khí áp và một số loại gió chính”

    khi nói về Gió Phơn (hay gió Tây khô nóng) ta liên hệ với VN với bài “ Trường Sơn Đông …”

-        Trong bài hát “Trường Sơn Đông, Trường Sơn Tây” Thơ Phạm Tiến Duật, nhạc Hoàng Hiệp ca si Thu Hiền + Trung Đức song ca)

                                          không chỉ mô tả truyện tình của anh chàng bộ đội xẻ dọc Trường Sơn vào Nam chiến đấu với cô nàng giao liên trên đỉnh Trường Sơn mà còn cho ta biết thời tiết trên Trường Sơn : “bên nắng cháy, bên mưa nhiều” theo mùa. Chứ không phải bên nắng cháy, bên mưa nhiều quanh năm.

Vì nếu nắng cháy kéo dài cả năm hay mưa nhiều kéo dài cả năm ở một bên sườn thì nguy to.

 Sẽ có hạn hán bên sườn nắng cháy và lũ lụt lớn bên mưa nhiều và như vậy thì chết chắc.

-        “Anh lên xe trời đổ cơn mưa,  cái gạt nước xua đi nổi nhớ.

-         Em xuống núi, nắng về rực rỡ cái nhành cây gạt nỗi riêng tư …”

-        Rồi : “Thương em bên ấy mưa nhiều, con đường gánh gạo muỗi bay rừng già…. Hết rau rồi, Em có lấy măng không”

-        Cho ta thấy thời tiết ở hai bên đối lập nhau, khi bên này mưa thì bên kia nắng và ngược lại khi bên này nắng thì bên kia lại mưa.

-        Điều này là thực tế trên dãy Trường Sơn và được lý giải như sau:  

Vào mùa đông: Gió mùa ĐB từ cao áp Xibia thổi xuống nước ta khi đến  dãy Trường Sơn (hướng núi TB - ĐN)  thì hướng gió thổi thẳng góc với dãy núi Trường Sơn nên bị núi chặn lại, vì thế gió bốc lên cao vượt qua Trường Sơn bên sườn phía Đông (phía Việt Nam)

Trong quá trình đi lên thì cứ lên 100m nhiệt độ trong không khí giảm xuống 0,6⁰C. Dãy Trường Sơn có độ cao trung bình là 1500m nên lên tới đỉnh thì nhiệt độ giảm 9⁰C và tương ứng với nhiệt độ không khí giảm xuống thì hơi nước trong không khí đạt tới bão hòa, và bốc hơi tạo mây cho mưa bên sườn Đông (sườn đón gió)

Khi xuống sườn Tây (phía Lào) _ sườn khuất gió _ thì không khí khô (do trút hết nước _ mưa _ ở sườn Đông) và khi xuống thì cứ 100m nhiệt độ trong không khí lại tăng lên 1⁰C (do không khí khô và do sức nén nên nhiệt độ tăng ) vì thế xuống tới chân núi nhiệt độ tăng lên 15⁰C , tức là cao hơn nhiệt độ không khí lúc ban đầu ở sườn đón gió là 6⁰C.

Do khối khí vào mùa đông có nhiệt độ thấp nên phía bên Lào khối khí khô và ấm (chứ không nóng). Vì thế khi anh bộ đội Trường Sơn chia tay cô nàng giao liên để vào Nam chiến đấu mới có cảnh “anh lên xe, trời đổ cơn mưa …. Em xuống núi nắng vàng rực rỡ “  

          Vào mùa hè, nhất là vào các tháng 6, 7 và 8 gió Tây Nam thổi đến Trường Sơn cũng thẳng góc với Trường Sơn, và lúc này sườn Tây _ phía Lào, đón gió - và quá trình leo lên leo xuống giống như trên _ xem hình minh họa ở trên. Gió cho mưa ở sườn Tây và gây khô nóng ở sườn Đông. (Sườn đón gió mưa nhiều, sườn khuất gió mưa ít hoặc không mưa ) Nên bà con miền Trung - nhất là ở Huế, Quảng Trị, Quảng Bình … gọi gió nóng và khô mùa hè này là Gió Lào vì gió thổi từ Lào qua. Trong Atlat ghi là Gió Tây khô nóng - Do đó mùa này _ mùa hè, cô nàng giao liên bên sườn Lào có mưa - Thương em bên ấy mưa nhiều (còn bên anh thì không mưa)

+ Ở đây ta còn có thể biết chàng bộ đội và cô nàng giao liên chia tay vào mùa nào?

Như trên đã phân tích ta thấy Sườn Đông mưa vào mùa thu đông do gió mùa ĐB, còn Sườn Tây mưa vào mùa hạ do gió mùa hè Tây Nam.

Chàng bộ đội sẽ đi vào nam bên sườn nào? Chắc chắn phải là sườn Đông (nơi có cuộc chiến) – còn sườn Tây thuộc Lào là nơi cư trú của các nàng giao liên.

Mà “anh lên xe, trời đổ cơn mưa …. Em xuống núi nắng vàng rực rỡ” .

Như vậy suy ra : họ chia tay nhau vào mùa đông vì sườn Đông mưa vào mùa Đông. Mùa Đông lạnh lẽo, cần có nhau để ấm áp cõi lòng vậy mà phải chia tay thì quả là đáng buồn, đáng nhớ, đáng thương.

Xem Lược đồ khí hậu nước ta (Atlat trang 9: miền Bắc Trung Bộ có gió Tây khô nóng)

Tài liệu Địa Lý miễn phí.
idialy.HLT.vn - dialy.HLT.vn - lop10.idialy.com - lop11.idialy.com -lop12.idialy.com