V.CHỦ ĐỀ TRÁI ĐẤT
Câu 1. Giải thích hiện tượng địa lí được đề cập đến trong câu ca dao
Việt Nam sau "Đêm tháng năm
chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối"
- Hiện
tượng được đề cập đến trong câu ca dao: ngày đêm dài ngắn theo mùa. Tháng 5
ngày dài hơn đêm, tháng 10 đêm dài hơn ngày.
- Nguyên
nhân: Do trục Trái Đất luôn nghiêng và không đổi phương trong suốt quá trình
chuyển động quanh Mặt Trời nên đường phân chia sáng tối không trùng với trục
của Trái Đất mà thường xuyên thay đổi vị trí trong năm.
- Cụ
thể ở nước ta thuộc vùng nội chí tuyến BBC:
+ Vào tháng 5 (nằm trong khoảng
thời gian 21/3 – 23/9), BBC ngả về phía Mặt Trời, đường phân chia sáng tối nằm
ở sau cực Bắc, trước cực Nam nên các địa điểm ở BBC có diện tích được chiếu
sáng lớn hơn diện tích khuất trong bóng tối tức là có ngày dài hơn đêm
“chưa nằm đã sáng”.
+ Vào tháng 10 (nằm trong khoảng
thời gian 23/9 – 21/3), BBC chếch xa Mặt Trời, đường phân chia sáng tối nằm ở
trước cực Bắc, sau cực Nam nên các địa điểm ở BBC có diện tích được chiếu sáng
nhỏ hơn diện tích khuất trong bóng tối tức là có đêm dài hơn ngày “chưa cười đã
tối”.
Câu 2. Giả sử trục Trái Đất thẳng góc với mặt phẳng quỹ đạo và Trái Đất
vẫn luôn tự quay quanh trục, chuyển động quanh Mặt Trời. Khi đó, hiện tượng
ngày đêm trên Trái Đất sẽ như thế
nào? Giải thích?
Nếu trục Trái Đất thẳng góc với mặt phẳng quỹ đạo,
khi đó:
*Hiện tượng ngày đêm trên Trái Đất:
- Trên
Trái Đất vẫn có ngày và đêm luân phiên nhau
- Mọi
nơi trên Trái Đất đều có độ dài ngày và đêm bằng nhau. Độ dài ngày và đêm của
tất cả mọi nơi trên Trái Đất đều là 24giờ.
- Những
địa phương cùng nằm trên một đường kinh tuyến sẽ có ngày và đêm cùng một lúc.
*Giải thích:
- Do
Trái Đất hình khối cầu.
- Do
trục Trái Đất luôn thẳng đứng và TĐ luôn tự quay quanh trục, chuyển động quanh
Mặt Trời theo cùng một hướng.
- Do
trục Trái Đất trùng với đường phân sáng tối, nên tất cả mọi nơi trên Trái Đất
đều có phần diện tích được chiếu sáng và che khuất bằng nhau
- Những
địa phương cùng nằm trên một đường kinh tuyến sẽ được chiếu sáng và che khuất
cùng một lúc
Câu 3. Nếu trục Trái Đất vuông góc với mặt phẳng quỹ đạo thì có sự thay
đổi mùa như hiện nay không? Vì sao?
- Nếu
trục Trái Đất vuông góc với mặt phẳng quỹ đạo thì không có sự thay đổi mùa như
hiện nay.
- Giải
thích: vì khi đó góc nhập xạ tại các địa điểm trên cùng một vĩ tuyến không thay
đổi, do đó sẽ không có sự thay đổi về thời tiết và
khí hậu nên không có sự thay đổi mùa.
Câu 4. Tại sao vào mùa hạ ở nửa cầu Bắc, tổng bức xạ ở cực cao hơn ở
xích đạo nhưng nhiệt độ không khí ở
đây vẫn thấp?
-Tổng bức xạ ở cực cao hơn ở xích đạo chủ
yếu do thời gian chiếu sáng ở cực dài hơn ở xích đạo (vào mùa hạ ở nửa cầu Bắc,
tại cực có 6 tháng ngày, xích đạo chỉ có 3 tháng ngày).
-Nhiệt độ không khí ngoài việc phụ thuộc
vào tổng bức xạ Mặt Trời (được quy định bởi sự chi phối của góc nhập xạ và thời
gian chiếu sáng), còn phụ thuộc vào tính chất của bề mặt đệm.
+ Ở xích đạo: do chủ yếu là đại
dương và rừng rậm nên không khí có nhiều hơi nước, hấp thụ nhiệt nhiều hơn.
+ Ở cực: do chủ yếu là băng tuyết nên phản hồi hầu
hết lượng bức xạ của Mặt Trời.
Câu 5. Hãy cho biết khu vực nào trên Trái Đất trong một năm: Mặt trời
lên thiên đỉnh 2 lần, 1 lần, không
lần nào? Ở nước ta có hiện tưởng này không, vì sao?
Trả lời -Các khu vực:
+ Tại 23027’B và 23027’N Mặt
Trời lên thiên đỉnh 1 lần trong năm.
+ Từ 23027’B tới 23027’N Mặt
Trời lên thiên đỉnh 2 lần trong năm.
+ Ngoại chí tuyến: Mặt Trời không lên thiên đỉnh.
-Việt Nam có hiện tượng Mặt Trời
lên thiên đỉnh 2 lần trong năm vì nước ta nằm trong khu vực nội chí tuyến.
Câu 6. Giả sử trái đất không tự quay quanh trục mà chỉ chuyển động
quanh Mặt Trời thì ở trái đất có
ngày, đêm không ?
Giả sử Trái Đất không tự quay
quanh trục mà chỉ chuyển động quanh Mặt Trời thì Trái Đất vẫn có ngày và đêm.
Như vậy sẽ có 6 tháng ngày, 6 tháng đêm. Khi đó, bề mặt Trái Đất ko có sự sống.
Vì 6 tháng ngày lượng nhiệt nhận được quá lớn, mọi sinh vật không thể tồn tại.
Còn 6 tháng đêm quá lạnh, mọi sinh vật cũng ko thể tồn tại.
Câu 7. Hãy cho biết lực nào đã làm lệch
hướng chuyển động của các vật thể như các
khối
khí, các dòng biển, dòng sông, đường đạn bay… và bị lệch như thế nào?
Do
ảnh hưởng của lực Criôlít: BBC:Lệch hướng bên phải so với nơi xuất phát. NBC:Lệch
hướng bên trái so với nơi xuất phát.
