HLT.vn - iDiaLy.com - DiaLy.edu.vn

BÀI 5. HỆ QUẢ ĐỊA LÍ CÁC CHUYỂN ĐỘNG CỦA TRÁI ĐẤT - Chân trời sáng tạo

BÀI 5. HỆ QUẢ ĐỊA LÍ CÁC CHUYỂN ĐỘNG CỦA TRÁI ĐẤT - Chân trời sáng tạo

BÀI 5. HỆ QUẢ ĐỊA LÍ CÁC CHUYỂN ĐỘNG CỦA TRÁI ĐẤT


I. HỆ QUẢ CHUYỂN ĐỘNG TỰ QUAY QUANH TRỤC CỦA TRÁI ĐẤT

1. Sự luân phiên ngày, đêm

- Do Trái Đất hình cầu nên trong 1 thời điểm chỉ được Mặt trời chiếu sáng 1 nửa. Nửa được chiếu sáng là ban ngày và nửa không được chiếu sáng là ban đêm.

- Trái Đất không đứng yên mà tự quay quanh trục tưởng tượng của nó.

=> Sự luân phiên ngày, đêm trên Trái Đất.

2. Giờ trên Trái Đất

- Giờ địa phương (giờ Mặt Trời): các địa điểm thuộc các kinh tuyến khác nhau sẽ có giờ khác nhau do Trái Đất hình cầu và tự quay quanh trục từ tây – đông, ở các kinh tuyến khác nhau sẽ thấy Mặt Trời ở độ cao khác nhau.

=> Giờ địa phương không thuận tiện trong các hoạt động kinh tế - xã hội.

- Giờ múi:

+ Người ta chia Trái Đất thành 24 múi giờ, mỗi múi giờ rộng 15 độ kinh tuyến. Các địa phương trong cùng 1 múi sẽ thống nhất 1 giờ.

+ Giờ ở múi số 0 được lấy làm giờ quốc tế (GMT). Việt Nam nằm trong múi giờ số 7.

- Tuy nhiên, ranh giới các múi giờ không hoàn toàn chạy dọc theo kinh tuyến mà thường được quy định theo đường biên giới quốc gia.

- Trên Trái đất luôn có mùi giờ mà ở đó, có hai ngày lịch khác nhau, vì vậy kinh tuyến 180o qua giữa múi giờ số 12 làm đường chuyển ngày quốc tế. Nếu đi từ tây sang đông qua kinh tuyến 180o thì lùi một ngày lịch; còn nếu từ đông sang tây qua kinh tuyến trên thì tăng một ngày lịch.

II. HỆ QUẢ CHUYỂN ĐỘNG QUANH MẶT TRỜI CỦA TRÁI ĐẤT

1. Các mùa trong năm

- Mùa là một phần thời gian của năm, có những đặc điểm riêng về thời tiết và khí hậu.

- Nguyên nhân: do trục Trái Đất luôn nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo của Trái Đất và không dodoir phương khi chuyển động quanh Mặt Trời, nên có thời kì bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời, có thời kì bán cầu Nam ngả về phía Mặt Trời => lượng bức xạ nhận được mỗi bán cầu thay đổi quanh năm.

2. Ngày và đêm dài ngắn theo vĩ độ

- Do trục Trái Đất nghiêng và không đổi phương trong khi chuyển động quanh Mặt Trời nên tùy vào vị trí của Trái Đất trên quỹ đạo mà độ dài ngày đêm thay đổi theo mùa, theo vĩ độ.

- Ở xích đạo có ngày và đêm bằng nhau, càng về hai cực, độ dài ngày đêm càng chênh lệch.


.................idialy.com......................................

Trả lời câu hỏi 1 mục I trang 26 SGK Địa lí 10

Dựa vào hình 5.1, thông tin trong bài, em hãy cho biết vì sao ngày và đêm diễn ra luân phiên trên Trái Đất.



Phương pháp giải:

Quan sát hình 5.1 và dọc thông tin mục 1 (Sự luân phiên ngày, đêm).

Giải chi tiết:

- Trái Đất có dạng hình cầu nên cùng 1 thời điểm chỉ được Mặt Trời chiếu sáng 1 nửa (nửa được chiếu sáng là ngày, nửa không được chiếu sáng là đêm).

- Trái Đất luôn tự quay quanh 1 trục tưởng tượng.

=> Hiện tượng ngày và đêm diễn ra luân phiên trên Trái Đất.

Trả lời câu hỏi 2 mục I trang 26 SGK Địa lí 10

Dựa vào hình 5.2 và thông tin trong bài, em hãy:

- Cho biết Trái Đất được chia thành bao nhiêu múi giờ. Mỗi múi giờ rộng bao nhiêu độ kinh tuyến.

- Giải thích vì sao ranh giới múi giờ không thẳng theo đường kinh tuyến.

Phương pháp giải:

Quan sát hình 5.2 và đọc thông tin trong mục 2 (Giờ trên Trái Đất).

Giải chi tiết:

- Trái Đất được chia thành 24 múi giờ. Mỗi múi giờ rộng 15 độ kinh tuyến.

- Ranh giới múi giờ không thẳng theo đường kinh tuyến do được điều chỉnh theo đường biên giới quốc gia.


Trả lời câu hỏi 1 mục II trang 28 SGK Địa lí 10

Dựa vào hình 5.4 và thông tin trong bài, em hãy:

- Xác định thời gian bắt đầu và kết thúc bốn mùa ở bán cầu Bắc theo dương lịch.

- Nhận xét và giải thích sự thay đổi thời tiết trong bốn mùa.

Phương pháp giải:

Quan sát hình 5.4 và đọc thông tin trong mục 1 (Các mùa trong năm).

Giải chi tiết:

- Thời gian bắt đầu và kết thúc bốn mùa ở bán cầu Bắc theo dương lịch:

+ Mùa xuân: 21/3 – 22/6.

+ Mùa hạ: 22/6 – 23/9.

+ Mùa thu: 23/9 – 22/12.

+ Mùa đông: 22/12 – 21/3.

- Nhận xét sự thay đổi thời tiết trong bốn mùa:

+ Mùa xuân: mưa phùn, ẩm ướt.

+ Mùa hạ: nắng, nóng và thường xuất hiện những con mưa, giông.

+ Mùa thu: se lạnh, hanh khô.

+ Mùa đông: lạnh.

=> Giải thích: do trục Trái Đất nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo và không đổi hướng khi chuyển động quanh Mặt Trời nên 2 bán cầu luân phiên nhau ngả về phía Mặt Trời -> thời gian chiếu sáng và lượng bức xạ mặt trời nhận được ở mỗi bán cầu thay đổi quanh năm.

Trả lời câu hỏi 2 mục II trang 29 SGK Địa lí 10

Dựa vào hình 5.5 và thông tin trong bài, em hãy phân tích hiện tượng ngày,đêm dài ngắn theo vĩ độ theo các gợi ý sau:

- Nơi nào trên Trái Đất luôn có thời gian ngày và đêm dài bằng nhau? Vì sao?

- Càng về gần hai cực hiện tượng ngày, đêm diễn ra như thế nào?

- Nhận xét và giải thích hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo vĩ độ trong các ngày 22-6 và 22-12 ở bán cầu Bắc.

Phương pháp giải:

Quan sát hình 5.5 và đọc thông tin trong mục 2 (Ngày, đêm dài ngắn theo vĩ độ).

Giải chi tiết:

- Xích đạo luôn có thời gian ngày và đêm dài bằng nhau do diện tích và thời gian được Mặt Trời chiếu sáng quanh năm như nhau.

- Càng về gần hai cực hiện tượng ngày, đêm chênh lệch nhau càng lớn.

- Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo vĩ độ trong các ngày 22-6 và 22-12 ở bán cầu Bắc.

+ Ngày 22-6, bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời (diện tích được chiếu sáng lớn, thời gian chiếu sáng dài => ngày dài hơn đêm). Càng về phía cực Bắc, ngày càng dài, đêm càng ngắn. Từ vòng cực Bắc – cực Bắc, ngày kéo dài 24 giờ.

=> Bán cầu Nam diễn ra ngược lại.

+ Ngày 22-12, bán cầu Bắc ngả về phía xa Mặt Trời (diện tích được chiếu sáng nhỏ, thời gian chiếu sáng ngắn => ngày ngắn hơn đêm). Càng về phía cực Bắc, ngày càng ngắn, đêm càng dài. Từ vòng cực Bắc – cực Bắc, đêm kéo dài 24 giờ.

=> Bán cầu Nam diễn ra ngược lại.

Luyện tập

Giải bài luyện tập 1 trang 30 SGK Địa lí 10

Trình bày các hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất.

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức đã học về chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất:

- Sự luân phiên ngày, đêm.

- Giờ trên Trái Đất.

Giải chi tiết:

Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất:

- Sự luân phiên ngày, đêm:

+ Do Trái Đất có dạng hình cầu nên cùng 1 thời điểm chỉ được Mặt Trời chiếu sáng 1 nửa (nửa được chiếu sáng là ngày, nửa không được chiếu sáng là đêm).

+ Đồng thời, Trái Đất luôn tự quay quanh 1 trục tưởng tượng.

=> Hiện tượng ngày và đêm diễn ra luân phiên trên Trái Đất.

- Giờ trên Trái Đất:

+ Để thuận tiện cho các hoạt động kinh tế - xã hội, người ta chia Trái Đất thành 24 múi giờ (khu vực giờ), mỗi múi giờ rộng 15 độ kinh tuyến.

+ Giờ ở múi số 0 (đi qua đài thiên văn Greenwich ở thủ đô Luân Đôn, Anh) được lấy làm giờ quốc tế hay giờ GMT.

+ Trên thực tế, ranh giới múi giờ không hoàn toàn chạy dọc theo kinh tuyến mà thường quy định theo đường biên giới quốc gia.

+ Người ta quy định lấy kinh tuyến 180o qua giữa múi giờ số 12 ở Thái Bình DƯơng làm đường chuyển ngày quốc tế (nếu đi từ tây sang đông qua kinh tuyến 180o thì lùi 1 ngày lịch, nếu đi từ tây sang đông qua kinh tuyến 180o thì tăng 1 ngày lịch).

Giải bài luyện tập 2 trang 30 SGK Địa lí 10

Lập sơ đồ các hệ quả chuyển động xung quanh Mặt Trời của Trái Đất.

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức đã học về các hệ quả chuyển động xung quanh Mặt Trời của Trái Đất:

- Các mùa trong năm.

- Ngày, đêm dài ngắn theo vĩ độ.

Giải chi tiết:

Vận dụng

Giải bài vận dụng trang 25 SGK Địa lí 10

Trận chung kết World Cup, năm 2018 diễn ra ở Mát-xcơ-va (Liên bang Nga) được truyền hình trực tiếp trên thế giới vào 19 giờ ngày 15-7-2018. Người hâm mộ Việt Nam và Ác-hen-ti-na (Argentina) sẽ được xem truyền hình trực tiếp vào ngày, giờ nào?

Phương pháp giải:

- Dựa vào hình 5.2, xác định múi giờ của Mát-xcơ-va (Liên bang Nga), Việt Nam và Ác-hen-ti-na.

- Tính số múi giờ chênh lệch giữa Mát-xcơ-va với Việt Nam và Mát-xcơ-va với Ác-hen-ti-na.

- Tính giờ của Việt Nam và Ác-hen-ti-na khi Mát-xcơ-va đang là 19 giờ ngày 15-7-2018 (Lưu ý: Quốc gia nằm phía đông sẽ có giờ sớm hơn – nhận được ánh sáng Mặt Trời sớm hơn các quốc gia phía tây -> do Trái Đất tự quay quanh trục theo hướng từ tây sang đông).

Lời giải chi tiết:

- Mát-xcơ-va: múi giờ số 3, Việt Nam: múi giờ số 7, Ác-hen-ti-na: múi giờ số - 3.

- Mát-xcơ-va cách Việt Nam: 7 – 3 = 4 múi giờ; Mát-xcơ-va cách Ác-hen-ti-na: 3 + 3 = 6 múi giờ.

- Khi Mát-xcơ-va đang là 19 giờ ngày 15-7-2018, Việt Nam là: 19 + 4 = 23 giờ ngày 15-7-2018 và Ác-hen-ti-na là: 19 – 6 = 13 giờ ngày 15-7-2018.




................................................
Tài liệu Địa Lý được idialy.com sưu tầm dưới đây chỉ mang tính chất tham khảo.

iDiaLy.com - Tài liệu , videos địa lý miễn phí
- Kênh youtube.idialy.com
- Kênh tiktok.idialy.com
- Nhóm: nhom.idialy.com - group.idialy.com - iDiaLy.HLT.vn
- Trang: trang.idialy.com - fanpage.idialy.com - DiaLy.HLT.vn
- Webiste/app: idialy.com
Lop4.idialy.com - Lop4.HLT.vn
Lop6.idialy.com - Lop6.HLT.vn
Lop7.idialy.com - Lop7.HLT.vn
Lop8.idialy.com - Lop8.HLT.vn
Lop9.idialy.com - Lop9.HLT.vn
Lop10.idialy.com - Lop10.HLT.vn
Lop11.idialy.com - Lop10.HLT.vn
Lop12.idialy.com - Lop10.HLT.vn
giaoan.idialy.com - giaoan.HLT.vn
tracnghiem.idialy.com
bieudo.idialy.com
atlat.idialy.com
tinhtoan.idialy.com
sodotuduy.idialy.com
dethi.idialy.com
Tải app iDiaLy.com cài vào điện thoại của bạn để không hiện quảng cáo nhé
iDiaLy.com - Tài liệu Địa Lý miễn phí


Bài 5. Hệ quả địa lí các chuyển động của Trái Đất trang 17, 18, 19 SBT Địa lí 10 - Chân trời sáng tạo



Câu 1 1

Kinh tuyến nằm giữa múi giờ số 7 là kinh tuyến

A. 75°Đ

B. 75°T.

C. 105°Đ.

D. 105 °T.


Phương pháp giải:

- Dựa vào cách tính múi giờ: Trái Đất có 24 múi giờ mỗi múi giờ rộng 15 độ kinh tuyến.

Lời giải chi tiết:

Kinh tuyến nằm giữa múi giờ số 7 là kinh tuyến: 7 x 15 = 105. Vì nằm bên phải so với múi giờ số 0 nên múi giờ số 7 có kinh tuyến 105 °Đ đi qua

=> Đáp án lựa chọn là C

Câu 1 2

Theo quy định, những địa điểm thuộc kinh tuyến nào dưới đây được đón năm mới đầu tiên trên trái Đất?

A. các địa điểm nằm trên kinh tuyến 0°.

B. các địa điểm nằm trên kinh tuyến 180°.

C. các địa điểm nằm trên kinh tuyến 90°Đ.

D. các địa điểm nằm trên kinh tuyến 90°T.


Phương pháp giải:

- Đọc thông tin trong mục 2 (giờ trên Trái Đất).

Lời giải chi tiết:

Do Trái Đất chuyển động từ Tây sang Đông và quy định lấy kinh tuyến 1800 qua giữa múi giờ số 12 ở Thái Bình Dương làm đường chuyển ngày quốc tế nên các địa phương ở các địa điểm nằm trên kinh tuyến 180o sẽ được đón năm mới đầu tiên trên Trái Đất. 

=> Đáp án lựa chọn là B


Câu 1 3

Một số nơi Trái Đất xảy ra hiện tượng “đêm địa cực” khi

A. ngày dài 24h.

B. đêm dài 24h.

C. đêm dài 12h.

D. ngày dài 12h.


Phương pháp giải:

- Đọc thông tin trong mục II (hệ quả chuyển động quanh Mặt Trời của Trái Đất).

Lời giải chi tiết:

Đêm dài 24h gọi là đêm địa cực

=> Đáp án lựa chọn là B


Câu 1 4

Trong khi bán cầu bắc đang là mùa đông thì bán cầu Nam là

A. mùa xuân.

B. mùa hạ.

C. mùa thu.

D. mùa đông.


Phương pháp giải:

- Đọc thông tin trong mục II (hệ quả chuyển động quanh Mặt Trời của Trái Đất).

Lời giải chi tiết:

Trong khi bán cầu bắc đang là mùa đông thì bán cầu Nam là mùa hạ

=> Đáp án lựa chọn là B.


Câu 1 5

Giả sử Trái Đất không tự quay quanh trục mà chỉ chuyển động xung quanh Mặt Trời thì

A. quanh năm đều là ngày.

B. sự sống vẫn tồn tại và phát triển.

C. ngày, đêm trên Trái Đất dài một năm

D. Trái Đất nhận được lượng nhiệt lớn.


Phương pháp giải:

- Vận dụng kiến thức về các hệ quả chuyển động của Trái Đất

Lời giải chi tiết:

Giả sử Trái Đất không tự quay quanh trục mà chỉ chuyển động xung quanh Mặt Trời thì trong năm, một nửa địa cầu sẽ là ban ngày trong 6 tháng, nửa còn lại sẽ là ban đêm trong 6 tháng. Điều đó khiến cho lượng nhiệt nhận được từ Mặt Trời là rất lớn, không thể phát triển sự sống trên Trái Đất.

=> Đáp án lựa chọn là D


Câu 2

Em hãy điền nội dung thích hợp vào chỗ trống (….) để hoàn thành đoạn văn dưới đây.

Trái Đất có dạng hình…nên trong cùng một thời điểm chỉ được Mặt trời chiếu sáng một nửa. Nửa được chiếu sáng là …., nửa không được chiếu sáng là….Tuy nhiên, Trái Đất không đứng yên mà….quanh trục tưởng tượng của nó nên đã tạo ra sự…ngày và đêm trên Trái Đất


Phương pháp giải:

Đọc thông tin trong mục 1 (Sự luân phiên ngày, đêm)


Lời giải chi tiết:

Trái Đất có dạng hình cầu nên trong cùng một thời điểm chỉ được Mặt trời chiếu sáng một nửa. Nửa được chiếu sáng là ngày, nửa không được chiếu sáng là đêm. Tuy nhiên, Trái Đất không đứng yên mà tự quay quanh trục tưởng tượng của nó nên đã tạo ra sự luân phiên ngày và đêm trên Trái Đất


Câu 3

Em hãy điền nội dung thích lớp vào chỗ trống (….) trong các câu sau:

1. Trên Trái Đất được chia làm ….múi giờ

2. Mỗi múi giờ rộng…độ kinh tuyến

3. Giờ ở múi số 0 được lấy làm giờ….

4. Việt Nam nằm trong múi giờ số…

5. Kinh tuyến đổi ngày là kinh tuyến….


Phương pháp giải:

- Đọc thông tin trong mục 2 (Giờ trên Trái Đất)


Lời giải chi tiết:

1. 24

2. 15

3. quốc tế

4. 7

5. 180° 


Câu 4

Em hãy đọc đoạn thông tin sau và có biết vì sao có sự chênh lệch thời gian ở 2 hòn đảo này

Phương pháp giải:

Quan sát hình 5 và đọc thông tin trong mục 2 (Giờ trên Trái Đất)

Lời giải chi tiết:

Vì giữa hai hòn đảo có kinh tuyến 180° (đường chuyển ngày quốc tế) đi qua nên đi từ tây sang đông, qua kinh tuyến 180 ° thì lùi 1 ngày lịch; còn nếu đi từ đông sang tây, thì tăng 1 ngày lịch.

Câu 5

Em hãy nối các ý ở cột A, cột C với các ý ở cột B sao cho phù hợp với các mùa ở 2 bán cầu theo dương lịch

Phương pháp giải:

- Đọc thông tin trong mục 1 (Các mùa trong năm).

Lời giải chi tiết:

Xuân phân (21-3) đến Hạ chí (22-6): mùa xuân (BCB), mùa thu (BCN)

Hạ chí (22-6) đến Thu phân (23-9): mùa hạ (BCB), mùa đông (BCN)

Thu phân (23-9) đến Đông chí (22-12): mùa thu (BCB), mùa xuân (BCN)

Đông chí (22-12) đến Xuân phân (21-3): mùa đông (BCB), mùa hạ (BCN)


Câu 6

Dựa vào nội dung mục II, bài 5 trong SGK, em hãy hoàn thành nội dung bảng sau

 

Phương pháp giải:

- Đọc thông tin trong mục II


Lời giải chi tiết:


Chân trời sáng tạo CTST10 Lí thuyết 10 Lớp 10 Tin tức
Lên đầu trang