HLT.vn - iDiaLy.com - DiaLy.edu.vn
BÀI 7. NGOẠI LỰC - Chân trời sáng tạo
Admin: Tài trợ bởi: HLT.vn - Cung cấp cà phê và máy cà phê - 24/10/2023
BÀI 7. NGOẠI LỰC
I. NGOẠI LỰC
- Khái niệm: là lực sinh ra trên bề mặt Trái Đất.
- Nguyên nhân: bức xạ Mặt Trời.
- Các tác nhân ngoại lực: nhiệt độ, gió, mưa, nước chảy, nước ngầm, băng hà, …
- Hệ quả: Biến đổi các dạng địa hình, san bằng địa hình, hình thành những dạng địa hình mới.
- Các quá trình ngoại lực: phong hóa, bóc mòn, vận chuyển và bồi tụ.
II. TÁC ĐỘNG CỦA NGOẠI LỰC ĐẾN SỰ HÌNH THÀNH ĐỊA HÌNH BỀ MẶT TRÁI ĐẤT
1. Quá trình phong hóa
- Phong hóa là quá trình phá hủy đá, khoáng vật dưới tác dụng của các nhân tố ngoại lực.
- Các quá trình phong hóa:
2. Quá trình bóc mòn, vận chuyển và bồi tụ
- Quá trình bóc mòn: Bóc mòn là quá trình chuyển rời các sản phẩm phong hóa khỏi vị trí ban đầu của nó nhờ các tác nhân ngoại lực. Tùy nhân tố, mà có nhiều tên gọi khác nhau:
+ Xâm thực: là quá trình bóc mòn do nước chảy tạo nên các rãnh nông; mương xói, khe rãnh xói mòn; các thung lũng sông, suối; các vịnh hẹp băng hà, cao nguyên băng hà, đá lưng cừu,...
+ Mài mòn: là quá trình bóc mòn do sóng biển, tạo nên các dạng địa hình hàm ếch, nền mài mòn,...
+ Thổi mòn: là quá trình bóc mòn do gió, gió cuốn theo các hạt cát, đập mạnh vào bề mặt đá, phá hủy đá, tạo nên các cột đá, nấm đá,... Quá trình này thường diễn ra ở các vùng khô hạn.
- Quá trình vận chuyển: là quá trình di chuyển vật liệu từ nơi này đến nơi khác. Vận chuyển có thể xảy ra do mưa lớn, nước chảy, gió thổi, băng hà.
+ Có hai hình thức vận chuyển: vật liệu nhỏ hòa tan hoặc trôi theo dòng nước, gió; vật liệu lớn, nặng lăn trên bề mặt dốc.
- Quá trình bồi tụ: là quá trình tích tụ các vật liệu bị phá hủy. Dựa vào tác nhân bồi tụ, có thể chia ra:
+ Bồi tụ do băng hà, hình thành đồi băng tích, cánh đồng băng tích,...
+ Bồi tụ do nước: các bãi bồi ven sông, đồng bằng châu thổ.
+ Bồi tụ do gió: tạo nên các đồi cát, cồn cát, cao nguyên hoàng thổ,...
+ Bồi tụ do sóng hoặc dòng biển: bãi biển, cồn cát ngầm, doi cát,...
...........idialy.com.............
Trả lời câu hỏi 1 mục II trang 35 SGK Địa lí 10
Dựa vào thông tin trong bài kết hợp quan sát các hình 7.1, 7.2, 7.3 và những hiểu biết của bản thân, em hãy trình bày tác động của quá trình phong hóa đến địa hình bề mặt Trái Đất.
Phương pháp giải:
- Đọc thông tin trong mục 1 (Quá trình phong hóa) kết hợp quan sát các hình 7.1, 7.2, 7.3.
- Trình bày tác động của quá trình phong hóa lí học, hóa học và sinh học đến địa hình bề mặt Trái Đất.
Giải chi tiết:
Tác động của quá trình phong hóa đến địa hình bề mặt Trái Đất:
- Phong hóa lí học: phá hủy đá, khoáng vật thành các mảnh vụn.
Ví dụ: Sự nứt vỡ của đá do nhiệt độ thay đổi đột ngột (Ca-li-phoóc-ni-a – Hoa Kỳ).
- Phong hóa hóa học: làm thay đổi tính chất, thành phần hóa học của đá, khoáng vật (thường xảy ra ở những vùng khí hậu nóng ẩm, có các loại đá dễ thấm nước và hòa tan => xuất hiện các dạng địa hình cacxtơ).
Ví dụ: Thạch nhũ, cột đá hình thành do sự hòa tan đá vôi của nước (động Phong Nha, Quảng Bình, Việt Nam).
- Phong hóa sinh học: phá hủy đá và khoáng vật cả về mặt cơ giới và hóa học.
Ví dụ: rễ cây ăn mòn đá.
Trả lời câu hỏi 2 mục II trang 36 SGK Địa lí 10
Dựa vào thông tin trong bài kết hợp quan sát các hình 7.4, 7.5, 7.6 và những hiểu biết của bản thân, em hãy trình bày tác động của quá trình bóc mòn, vận chuyển, bồi tụ đến địa hình bề mặt Trái Đất.
Hình 7.4. Các dạng địa hình bóc mòn
Phương pháp giải:
Đọc thông tin mục 2 (Quá trình bóc mòn, vận chuyển và bồi tụ) kết hợp quan sát các hình 7.4, 7.5, 7.6 và hiểu biết của bản thân.
Giải chi tiết:
Tác động của quá trình bóc mòn, vận chuyển, bồi tụ đến địa hình bề mặt Trái Đất:
Quá trình bóc mòn
Làm di dời các sản phẩm phong hóa khỏi vị trí ban đầu nhờ các tác nhân ngoại lực.
- Xâm thực (bóc mòn do nước chảy): tạo nên các rãnh nông, mương xói, khe rãnh xói mòn, các thung lũng sông, suối, các vịnh hẹp băng hà, cao nguyên băng hà, đá lưng cừu,…
- Mài mòn (bóc mòn do sóng biển): tạo nên các dạng địa hình gàm ếch, nền mài mòn,…
- Thổi mòn (bóc mòn do gió): tạo nên các cột đá, nấm đá,…
Quá trình vận chuyển
- Làm di chuyển vật liệu từ nơi này đến nơi khác.
- Gây ra hiện tượng trượt, đá lở,…
Quá trình bồi tụ
Làm tích tụ các vật liệu phá hủy.
- Quá trình bồi tụ do băng hà: hình thành các đồi, cánh đồng băng tích,…
- Quá trình bồi tụ do nước: hình thành các bãi bồi ven sông, đồng bằng châu thổ,…
- Quá trình bồi tụ do gió: tạo nên các đồi cát, cao nguyên hoàng thổ,…
- Quá trình bồi tụ do sóng hoặc dòng biển: tạo nên bãi biển, cồn cát ngầm, doi cát ven bờ biển,…
Luyện tập
Giải bài luyện tập trang 38 SGK Địa lí 10
Em hãy lập bảng để phân biệt sự khác nhau về nguyên nhân và kết quả giữa phong hóa lí học, phong hóa hóa học và phong hóa sinh học theo mẫu sau:
Phương pháp giải:
Dựa vào kiến thức đã học về phong hóa lí học, phong hóa hóa học và phong hóa sinh học để hoàn thành bảng.
Lời giải chi tiết:
Vận dụng
Giải bài vận dụng trang 38 SGK Địa lí 10
Kể tên một số địa danh có địa hình cacxtơ ở Việt Nam.
Phương pháp giải:
Dựa vào hiểu biết thực tế của bản thân kết hợp tìm kiếm thông tin trên Internet,…
Lời giải chi tiết:
Một số địa danh có địa hình cacxtơ ở Việt Nam:
- Vịnh Hạ Long;
- Động Phong Nha – Kẻ Bàng;
- Tam Cốc – Bích Động,…
................................................
Tài liệu Địa Lý được idialy.com sưu tầm dưới đây chỉ mang tính chất tham khảo.
iDiaLy.com - Tài liệu , videos địa lý miễn phí
- Kênh youtube.idialy.com
- Kênh tiktok.idialy.com
- Nhóm: nhom.idialy.com - group.idialy.com - iDiaLy.HLT.vn
- Trang: trang.idialy.com - fanpage.idialy.com - DiaLy.HLT.vn
- Webiste/app: idialy.com
Lop4.idialy.com - Lop4.HLT.vn
Lop6.idialy.com - Lop6.HLT.vn
Lop7.idialy.com - Lop7.HLT.vn
Lop8.idialy.com - Lop8.HLT.vn
Lop9.idialy.com - Lop9.HLT.vn
Lop10.idialy.com - Lop10.HLT.vn
Lop11.idialy.com - Lop10.HLT.vn
Lop12.idialy.com - Lop10.HLT.vn
giaoan.idialy.com - giaoan.HLT.vn
tracnghiem.idialy.com
bieudo.idialy.com
atlat.idialy.com
tinhtoan.idialy.com
sodotuduy.idialy.com
dethi.idialy.com
Tải app iDiaLy.com cài vào điện thoại của bạn để không hiện quảng cáo nhé
iDiaLy.com - Tài liệu Địa Lý miễn phí
Bài 7. Ngoại lực trang 23, 24, 25 SBT Địa lí 10 - Chân trời sáng tạo
Câu 1 1
Các tác nhân ngoại lực bao gồm
A. khí hậu, nước, sinh vật
B. mưa gió, con người, các chất phóng xạ.
C. phản ứng hóa học, nhiệt độ, nước chảy.
D. chất phóng xạ, sóng biển, động – thực vật.
Phương pháp giải:
- Đọc thông tin trong mục I (Ngoại lực).
Lời giải chi tiết:
Các tác nhân ngoại lực bao gồm nhiệt độ, gió, mưa, nước chảy, nước ngầm, sóng biển, sinh vật, con người
=> Đáp án lựa chọn là A
Câu 1 2
Ngoại lực là lực phát sinh từ
A. lớp vỏ Trái Đất.
B. bên trong Trái Đất.
C. các thiên thể trong hệ mặt trời.
D. bên ngoài, trên bề mặt Trái Đất.
Phương pháp giải:
- Đọc thông tin trong mục I (Ngoại lực).
Lời giải chi tiết:
Ngoại lực là lực sinh ra trên bề mặt Trái Đất.
=> Đáp án lựa chọn là D
Câu 1 3
Phong hóa là quá trình
A. phá hủy các loại đá và khoáng vật.
B. làm các sản phẩm đã bị phá hủy khỏi vị trí ban đầu.
C. di chuyển các sản phẩm đã bị phá hủy từ nơi này đến nơi khác.
D. tích tụ các sản phẩm đã bị phá hủy tạo nên địa hình mới.
Phương pháp giải:
- Đọc thông tin trong mục II (Quá trình phong hóa).
Lời giải chi tiết:
Phong hóa là quá trình phá hủy đá và khoáng vật dưới tác dụng của các tác nhân ngoại lực
=> Đáp án lựa chọn là A
Câu 1 4
Quá trình phong hóa lí học xảy ra mạnh nhất ở miền khí hậu
A. cực đới và ôn đới hải dương.
B. nhiệt đới gió mùa ẩm và ôn đới
C. khô nóng (hoang mạc, bán hoang mạc) và lạnh.
D. xích đạo nóng, ẩm quanh năm.
Phương pháp giải:
- Đọc thông tin trong mục II (Quá trình phong hóa).
Lời giải chi tiết:
Phong hóa lí học xảy ra chủ yếu do sự thay đổi nhiệt độ, sự đóng băng của nước, sự kết tinh của các chất muối. Nên quá trình phong hóa lí học xảy ra mạnh nhất ở miền khí hậu khô nóng (hoang mạc và bán hoang mạc) và miền khí hậu lạnh
=> Đáp án lựa chọn là C.
5
Tác động của ngoại lực là một chu trình diễn ra tuần tự theo các quá trình sau:
A. phong hóa – vận chuyển – bóc mòn – bồi tụ.
B. phong hóa – bồi tụ - bóc mòn – vận chuyển.
C. phong hóa – bóc mòn – vận chuyển – bồi tụ
D. phong hóa – bóc mòn – bồi tụ - vận chuyển.
Phương pháp giải:
- Đọc thông tin trong mục II (quá trình bóc mòn, vận chuyển và bồi tụ).
Lời giải chi tiết:
Tác động của ngoại lực là một chu trình diễn ra tuần tự từ phong hóa – bóc mòn – vận chuyển – bồi tụ.
=> Đáp án lựa chọn là C
Câu 2
Dựa vào nội dung mục II, bài 7 trong SGK, em hãy hoàn thành nội dung bảng sau để phân biệt sự khác nhau giữa phong hóa lí học, phong hóa hóa học và phong hóa sinh học
Phương pháp giải:
Đọc thông tin trong mục II
Lời giải chi tiết:
Câu 3
Em hãy điền nội dung thích hợp vào chỗ trống (…) trong các câu sau:
1. Bóc mòn là quá trình…..các sản phẩm phong hóa khỏi vị trí ban đầu của nó nhờ các …….
2. Xâm thực là quá trình….do….tạo nên…..
3. Mài mòn là quá trình bóc mòn do….tạo nên các dạng địa hình…..
4. Thổi mòn là quá trình bóc mòn do…tạo nên….
Phương pháp giải:
- Đọc thông tin trong mục II
Lời giải chi tiết:
1. Bóc mòn là quá trình chuyển dời các sản phẩm phong hóa khỏi vị trí ban đầu của nó nhờ các tác nhân ngoại lực
2. Xâm thực là quá trình bóc mòn do nước chảy tạo nên các rãnh nông; mương xói, khe rãnh xói mòn; các thung lũng sông, suối;…Các vịnh hẹp băng hà, đá lưng cừu,…do băng hà tạo thành.
3. Mài mòn là quá trình bóc mòn do sóng biển tạo nên các dạng địa hình hàm ếch, nền mài mòn
4. Thổi mòn là quá trình bóc mòn do gió, gió cuốn theo các hạt cát, đập mạnh vào bề mặt đá, phá hủy đá,…tạo nên các cột đá, tháp đá, nấm đá.
Câu 4
Dựa vào nội dung mục II, bài 7 trong SGK, em hãy hoàn thành bảng sau
Phương pháp giải:
- Đọc thông tin trong mục II
Lời giải chi tiết:
Câu 5
Em hãy nối các ý ở cột A cho phù hợp với các ý ở cột B
Phương pháp giải:
- Đọc thông tin trong mục II
Lời giải chi tiết:
1. Quá trình phong hóa là phá hủy đá và khoáng vật
2. Quá trình bóc mòn là chuyển dời các sản phẩm phong hóa khỏi vị trí ban đầu
3. Quá trình vận chuyển là di chuyển vật liệu từ nơi này đến nơi khác
4. Quá trình bồi tụ là tích tụ các vật liệu phá hủy tạo nên các dạng địa hình mới
1-c, 2-b, 3-d, 4-a
